Vandaag is het precies 3 jaar geleden dat de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van kracht werd. Geboren in een tijdperk waarin de technologische vooruitgang in sneltreinvaart voortraast. En daarom iets van u vraagt als organisatie. En dat is niet voor niets. Daarin schuilt het échte succes van innovatie.
U ziet de link misschien niet meteen, maar het kunnen blijven stimuleren van de data-economie is een van de eerste overwegingen in de AVG. Want in Europa omarmen we vooruitgang, zolang de mens maar wel centraal blijft staan. En niet – zoals in de VS of China - het bedrijfsleven of de overheid. Die zijn er beide immers voor de mens. De Europese wetgever heeft er daarom heel bewust voor gekozen om de mens controle te geven over technologische toepassingen met persoonsgegevens door eerst een nieuw en modern grondrecht in het leven te roepen - ‘De bescherming van persoonsgegevens’, artikel 8 van het Handvest van de grondrechten van de EU - en vervolgens de AVG. En die twee zijn uitstekend te combineren met vooruitgang en innovatie.
Want in Europa willen we niet dat de overheid alles van ons te weten komt. U en ik willen ook niet dat het bedrijfsleven en de techgiganten langzamerhand de macht over ons krijgen. Doordat ze alles van ons weten en daarmee ons gedrag kunnen beïnvloeden.
En we willen al helemaal niet dat we vanwege onze persoonsgegevens – zoals ons online zoekgedrag, politieke of seksuele voorkeur, ons opleidingsniveau of culturele afkomst - in een hokje worden geplaatst, zonder dat we dit weten of ons daartegen kunnen verzetten. We zijn tenslotte mensen die niet te vangen zijn in een stapeltje persoonsgegevens.
In mijn werk als toezichthouder zie ik dat de Europese visie ook in Nederland in vruchtbare aarde valt. De techniek staat ten dienste van de mens. Het bedrijfsleven, de overheid, ziekenhuizen et cetera doen er alles aan om met technologie ons leven nog veiliger, gezonder, leuker en makkelijker te maken. En met succes. Want Nederland is wereldwijd een van de koplopers als het gaat om ICT en digitalisering.
Ik merk ook dat organisaties daarbij meer tijd en aandacht besteden aan het zorgvuldig verwerken van persoonsgegevens dan vóór de AVG. Al was het alleen maar omdat ook de klant, burger, patiënt et cetera zich steeds bewuster wordt van het bestaan en het belang van dit grondrecht en daar dus ook steeds kritischer op wordt. Toch is er werk aan de winkel om ervoor te zorgen dat de technologie de mensen blijft dienen en niet andersom. Juist nu de ontwikkelingen snel gaan moet er extra aandacht zijn voor verantwoorde innovatie.
Daarom doe ik een morele oproep aan alle organisaties - maar ook aan ontwikkelaars - om in ieder voorstel voor een datagedreven oplossing, gegevensbescherming als voorwaardelijke eis mee te nemen. Altijd. En daar gedurende het hele proces kritisch op te blijven. Als rode draad in uw ontwikkeltraject. Want als u een oplossing bedenkt voor de mens, wilt u daarmee geen nieuw probleem creëren door grondrechten te schenden.
Weet ook dat wanneer u gegevensbescherming vanaf het begin meeneemt in uw denkproces – dus als u werkt conform de principes van privacy by design, privacy by default en transparantie - dit veel minder tijd en geld kost dan wanneer u met terugwerkende kracht hardnekkige datavlekken uit uw systemen moet zien te poetsen. Bijvoorbeeld als blijkt dat uw systemen toch niet zo anoniem werken als u dacht, eenvoudig te hacken zijn of per ongeluk veel meer persoonsgegevens registreren of combineren dan de bedoeling is.
Met goede intenties alleen, komt u in dit tijdperk waarin hacks en datadiefstal exploderen niet meer weg. Dus kijkt u nog eens naar onze AVG-regelhulp, die een overzicht biedt van een aantal belangrijke verplichtingen en praktische hulpmiddelen. Met een data protection impact assessment (DPIA) kunt u bijvoorbeeld vroegtijdig privacyrisico’s in kaart brengen zodat u daarna maatregelen kunt nemen om die te verkleinen.
Tot slot: ondoordachte innovatie wordt een steeds groter risico voor organisaties en voor onze vrijheden als individu. In ons toezichtswerk blijven wij ons de komende jaren daarom onder meer focussen op de digitale overheid en op artificiële intelligentie (AI) & algoritmes. Met onder meer voorlichting, boetes en wetgevingsadviezen maken wij ons dagelijks hard voor technologische vooruitgang waarbij de mens centraal blijft staan. Ook u kunt hieraan bijdragen. Want technologische oplossingen zijn alleen waardevol voor mensen als u ook over de keerzijde heeft nagedacht. Door te investeren in de AVG zet u uw doelgroep pas echt centraal en dat maakt uw oplossing toekomstbestendig. Slim!
Bron: Autoriteit Persoonsgegevens
