Het gebruik van data is de basis voor betere, goedkopere en meer persoonlijke dienstverlening en belangrijk voor het toekomstige verdienvermogen van Nederland en Europa. Tegelijkertijd kent het gebruik van persoonlijke data ook de nodige risico’s. De uitdaging is om betere toegang tot data in balans te brengen met het verantwoord gebruik daarvan, en met het naleven van relevante wet- en regelgeving en met consumentenbescherming. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) vindt dat voor een juiste balans tussen de verschillende partijen in de data-economie – de datagebruikers en -eigenaren – een nieuw wettelijk kader nodig is voor de toegang tot en het delen van persoonlijke data, waarbij individuen meer controle krijgen over hun data die in het beheer zijn van bedrijven en de overheid (de datagebruikers). Hiervoor zou een zogenaamde Data Services Regulation moeten worden ingevoerd. Dit als voortbouwing op de eisen rond data-toegang en -deling zoals die al zijn vastgelegd in de AVG.
Datatoegang en data-deling van persoonlijke data – op initiatief van de consument tussen bedrijven – kunnen én moeten op een veilige, gestandaardiseerde en transparante manier worden ingericht, vindt de Nederlandse Vereniging van Banken in het position paper Kansen in de data-economie - Balans tussen eigenaar en gebruiker bij toegang tot en delen van data – dat de NVB vandaag heeft gepubliceerd. In het position paper geeft de NVB een aantal aanbevelingen.
Voor een efficiënte en veilige data-economie is de overheid aan zet, zo stelt de NVB. Om optimaal de kansen van de data-economie te benutten en tegelijkertijd de rechten van data-eigenaren te beschermen, moet verdere invulling worden gegeven aan artikel 20 van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Dat faciliteert zowel de toegang tot als het delen van data. Nederland zou zich in Europese context moeten inspannen voor het creëren van een nieuwe ‘Data Services Regulation’, als initiatief binnen de nieuwe Europese Data Act (2021). Dit als voortbouwing op de eisen rond data-toegang en -deling zoals die al zijn vastgelegd in de AVG.
De NVB vraagt de Nederlandse overheid om op Europees niveau verdere invulling te geven aan het bestaande recht op data-portabiliteit en het recht op vergetelheid zoals vastgelegd in de AVG, waardoor data-eigenaren grip op en controle hebben over hun persoonlijke data. De overheid wordt gevraagd om hiervoor een wettelijk kader te creëren, waarmee verplichte cross-sectorale data-deling mogelijk wordt gemaakt, zodat de kansen van de data-economie zo breed mogelijk kunnen worden benut. De consument zou meer centraal moeten worden gezet bij veilige en efficiënte data-toegang en data-deling. Er ontstaat een toenemende data-macht bij enkele partijen. Om de balans te herstellen, is versterking nodig van de positie van individuen en bedrijven in hun rol als data-eigenaren.
Verder zou de overheid randvoorwaarden moeten scheppen voor een afsprakenstelsel dat de positie van de data eigenaar – de consument – versterkt als het gaat om de regie van en controle op zijn data. De AVG en PSD2 geven hierbij houvast. Maar bieden nog niet de juiste randvoorwaarden om daadwerkelijk controle en inzicht te bieden bij data-deling. Het gedachtegoed van PSD2 kan wel worden gebruikt voor veilige en efficiënte toegang tot en deling van persoonlijke data.
Banken willen volop bijdragen aan de digitale toekomst van Nederland en aan het oplossen van de uitdaging die daarbij horen. Lees hieronder het visiedocument 'Digitaal met de mens centraal – Bankieren in de 21ste eeuw'. De visie is geschreven met het oog op de komende kabinetsperiode en bevat aanbevelingen voor de overheid, de toezichthouders en de sector zelf.
Position paper: Kansen in de data-economie - Balans tussen eigenaar en gebruiker bij toegang tot en delen van data
Visiedocument: Digitaal met de mens centraal – Bankieren in de 21ste eeuw
