Als het aan het kabinet ligt gaan telecomproviders sms-berichten monitoren. Daarnaast moet er een verbod op anoniemen prepaidsimkaarten komen. Met deze maatregelen wil de overheid een vuist vormen tegen spoofing, phishing en andere vormen van online fraude. Dat staat in de Memorie van Toelichting van het wetsvoorstel aanpassingen nummerbeleid, zo ontdekte Security.nl.
Het kabinet wil een aantal wijzigingen aanbrengen in de Telecommunicatiewet. Daarvoor is er deze week een internetconsultatie van start gegaan. Iedereen die een mening heeft hierover kan deze kenbaar maken tegenover het kabinet. Ook zijn daar alle relevante documenten over het onderwerp te vinden.
In het wetsvoorstel staan diverse voorstellen om Nederlanders te beter te beschermen tegen spoofing, phishing, vriend-in-noodfraude en andere vormen van online fraude. Volgens recente berekeningen van de Universiteit Twente bedraagt de financiële schade door online fraude jaarlijks zo’n 2,75 miljard euro. Vier op de tien Nederlanders heeft wel eens te maken gehad met online fraude en één op de zes is ook daadwerkelijk het slachtoffer ervan geworden.
Dat is hoogstwaarschijnlijk slechts het topje van de ijsberg: lang niet iedereen meldt als ze het slachtoffer zijn van online fraude, omdat ze zich bijvoorbeeld hiervoor schamen. Ongeveer een derde van de slachtoffers zegt geen hulp te zoeken.
Daarom komt het kabinet met voorstellen om deze vormen van cybercriminaliteit aan te pakken. In het wetsvoorstel staat onder meer dat het eenvoudiger moet worden om een nummer aan een gebruiker te koppelen. Verder komt de overheid met voorstellen om het aantal slachtoffers van spoofing en phishing terug te brengen.
Eén van die maatregelen is een verbod op anonieme prepaidsimkaarten. Volgens het kabinet vergemakkelijken anonieme simkaarten online fraude en maken ze het opsporen van verdachten moeilijker. “De verplichting tot registratie in combinatie met een verbod op extraterritoriaal gebruik [gebruik buiten de Nederlandse landsgrenzen, red.] verhoogt een nu relatief lage drempel voor kwaadwillenden om misleidingspraktijken uit te voeren vanuit het buitenland met dergelijke simkaarten, en verbetert de traceerbaarheid van de gebruikers van deze simkaarten”, zo staat er in de Memorie van Toelichting.
Het idee om anonieme prepaidsimkaarten te verbieden bestaat al jaren. In 2017 zei toenmalig minister van Justitie en Veiligheid Stef Blok dat er geen verbod zou komen. Uit onderzoek was gebleken dat criminelen met deze maatregel nauwelijks voordeel zouden hebben bij de opsporing. Zijn opvolger Ferd Grapperhaus zei twee jaar later dat een verbod op anonieme simkaarten amper meerwaarde had voor opsporings- en veiligheidsdiensten. De draai van het huidige kabinet is daarom opmerkelijk.
Het aanpakken van spoofing is volgens het kabinet niet voldoende om online fraude vanuit het telecomdomein aan te pakken. Daarom wordt er gekeken of er wettelijke maatregelen genomen kunnen worden die ervoor zorgen dat telecombedrijven metadata en de inhoud van berichten kunnen monitoren.
“Dit raakt enerzijds aan de zorgplicht voor telecomaanbieders om hun gebruikers te beschermen tegen ongewenste berichten en anderzijds aan het grondrecht van het communicatiegeheim en de bescherming van persoonsgegevens”, erkent het kabinet. Er is dan ook een “zorgvuldige balans” nodig.
“Voor alle mogelijke maatregelen geldt dat moet worden voldaan aan de relevante regelgeving, zoals de Grondwet (communicatiegeheim) en Europese regelgeving (ePrivacyrichtlijn en de Algemene verordening gegevensbescherming)”, zo vermeldt de toelichting van het nummerbeleid.
Bovenstaande maatregelen zijn momenteel slechts voorstellen en worden zodoende niet in het wetsvoorstel genoemd. Via internetconsultatie kijkt het kabinet of daar draagvlak voor is. Iedereen die dat wil kan nog tot 9 september reageren op het wetsvoorstel.
