Steeds meer websites integreren een knop waarmee bezoekers third party tracking cookies kunnen weigeren. Meer dan de helft van alle gescande pagina’s heeft in het afgelopen anderhalf jaar een weigerknop toegevoegd. Ook zijn ze gestopt met misleidende kleuren voor knoppen en het vooraf aanvinken van subcategorieën voor dataverzameling.
Dat blijkt uit onderzoek van Noyb (1).
De Oostenrijkse privacystichting liet software ontwikkelen waarmee het websites kon scannen of ze voldeden aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De software keek of sites een weigerknop hadden geïntegreerd waarmee bezoekers tracking cookies (2) konden afwijzen. Verder onderzocht de software of sites gebruikmaakten van zogeheten dark patters: patronen in de user interface om gebruikers ertoe aan te zetten een keuze te maken die ze eigenlijk niet willen maken.
In maart 2021 gebruikte Noyb deze software om meer dan 3.6000 websites te scannen op AVG-overtredingen. Op basis van deze bevindingen diende de stichting meer dan 700 klachten in (3) bij de meest bezochte websites. Deze klachtengolf had een preventieve werking, zo zegt voorzitter Max Schrems. “We horen van bedrijven dat ze hun standpunt over cookiebanners al hebben gewijzigd na de aankondiging van onze handhavingsgolf, zelfs als ze zelf geen klacht hebben ontvangen.”
Eerder deze maand herhaalde privacystichting uit Oostenrijk de scan met de speciaal ontwikkelde software. Er was na anderhalf jaar een duidelijke gedragsverandering te zien bij bedrijven. Zo troffen nationale toezichthouders handhavingsmaatregelen. Het Franse CNIL formuleerde richtlijnen voor een weigerknop, de European Data Protection Board (EDPB) publiceerde een document om dark patterns te herkennen (4). Dat heeft er volgens Noyb toe geleid dat honderden bedrijven besloten om hun banners aan te passen.
Noyb scande in oktober 1.631 websites. Ruim de helft van de gescande pagina’s (56 procent) had in de afgelopen achttien maanden hun site ten goede aangepast. Ze gebruikten niet langer misleidende kleuren voor links en knoppen om bezoekers op het verkeerde been te zetten. Ook waren er niet langer vooraf subcategorieën voor bezoekers aangevinkt om data te verzamelen voor uiteenlopende doeleinden (denk aan marketingcookies).
Meer dan driekwart van de websites (82 procent) had in maart vorig jaar geen knop die alle cookies weigerde. Bezoekers moesten een weg banen door allerlei submenu’s om deze optie te vinden. 41 procent van de gescande websites heeft na de klachtengolf alsnog een weigerknop ingevoerd. Het totaal aantal ingestelde cookies is in anderhalf jaar tijd met zo’n 10 procent gedaald.
Van de 1.631 sites die Noyb in oktober controleerde, hebben er 483 een ontwerpklacht ontvangen. Daarin geeft de Oostenrijkse privacystichting hen zestig dagen de tijd om aanpassingen te maken. Meer dan de helft van hen heeft nu een weigerknop. Verder heeft meer dan 70 procent geen vooraf aangevinkte subcategorieën en twee derde heeft misleidende kleuren in knoppen en links aangepast.
Ook bedrijven die waren aangesproken door Noyb, hebben aanpassingen aan hun site gedaan. 543 van de 1.148 sites die geen klacht hadden ontvangen, verbeterden hun cookiebanners. 78 van hen voldoen nu volledig aan de AVG. Het totaal aantal ingestelde cookies daalde eveneens aanzienlijk.
“We zien dat websites al na een paar maanden van illegaal ontwerp veranderen. Na anderhalf jaar zie je een gedragsverandering, zelfs bij sites waarmee we nooit contact hebben opgenomen. Het is een klassiek preventie-effect”, zo zegt Ala Krinickytė, privacyadvocaat bij Noyb. De waarschuwingen die privacystichting heeft uitgedeeld hebben volgens haar een afschrikwekkende werking.
De komende maanden zet Noyb zich in om een einde te maken aan nog meer misleidende cookiebanners. In de toekomst gaat de Oostenrijkse privacystichting verder aan haar software sleutelen om ook andere privacyschendingen op te sporen.
https://noyb.eu/nl/waar-komen-al-die-afwijzingsknoppen-vandaan
https://noyb.eu/nl/waar-komen-al-die-afwijzingsknoppen-vandaan
https://www.vpngids.nl/nieuws/noyb-dient-560-avg-klachten-in-wegens-misleidende-cookiebanners/
https://www.vpngids.nl/nieuws/edpb-stelt-nieuwe-richtlijnen-voor-herkennen-dark-patterns-vast/
