In de toekomst mag de politie berichten lezen op smartphones, laptops en andere apparatuur die in beslag is genomen. Agenten hebben maximaal drie dagen de tijd om deze berichten te raadplegen op de apparaten van de verdachte. Het onderzoek mag slechts een geringe inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de verdachte opleveren.
Dat staat in een wetsvoorstel dat deze week naar de Tweede Kamer is gestuurd, zo meldt persbureau ANP (1).
Het gaat om een wetswijziging voor een nieuw Wetboek van Strafvordering, dat de regels voor opsporing, vervolging en berechting van verdachten beschrijft. Het huidige wetboek dateert uit 1926 en is hoog aan vervanging toe.
Het nieuwe Wetboek van Strafvordering beschrijft tal van vernieuwingen van opsporingsbevoegdheden van de politie. Zo mag de politie straks de cloudomgeving van een verdachte onderzoeken vanaf het politiebureau. Nu is het zo dat agenten alleen vanaf de fysieke locatie van een verdachte onderzoek mogen verrichten naar digitale gegevens.
Verder krijgen verdachten en slachtoffers meer rechten in het nieuwe Wetboek van Strafvordering. Zo krijgen verdachten meer recht op informatie en gefinancierde rechtsbijstand op het moment dat ze nog niet in voorarrest zitten. Tevens komt er een einde aan pro-formazittingen. De verdediging en het Openbaar Ministerie kunnen in de toekomst te allen tijde aankloppen bij de rechter-commissaris om de procesgang te versnellen.
Eén van de aspecten waar het nieuwe Wetboek van Strafvordering nieuwe regels voor opwerpt, gaat over digitale opsporing. Door de alsmaar toenemende digitalisering van de samenleving, zijn er de laatste decennia nieuwe opsporingsmogelijkheden en -bevoegdheden mogelijk. “Het telkens weer beschikbaar komen van nieuwe (digitale) technieken heeft geresulteerd in een onsystematische en onvolledige regeling van onderzoeksbevoegdheden. Reden om het wetboek ook in zoverre te moderniseren”, aldus het kabinet.
In het huidige wetboek staan geen regels over hoe de politie onderzoek mag uitvoeren op in beslag genomen gegevensdragers. In het nieuwe wetboek komen normen te staan over het verrichten van onderzoek naar digitale gegevensdragers en geautomatiseerde werken, zoals smartphones en computers, en onderzoek naar digitale gegevens die hieruit voortvloeien.
Als het aan het kabinet ligt mag de politie in de toekomst berichten lezen op in beslag genomen apparatuur van een verdachte. De politie krijgt hiervoor drie dagen de tijd. Het onderzoek mag een beperkte inbreuk vormen op de persoonlijke levenssfeer van de verdachte. “Indien het onderzoek echter zo verstrekkend is dat een min of meer compleet beeld is verkregen van bepaalde aspecten van het persoonlijke leven van de gebruiker van het apparaat, kan dat onderzoek jegens hem onrechtmatig zijn”, zo schrijft het kabinet.
Door deze eis te stellen, wil de regering het recht op privacy voor verdachten waarborgen. Stelselmatig onderzoek van gegevens mag alleen plaatsvinden op bevel van de officier van justitie. Hij mag dit bevel alleen geven als dit in het belang is van het onderzoek en de rechter-commissaris hiervoor toestemming geeft.
Het kabinet stemde vorige week in met het wetsvoorstel om het Wetboek van Strafvordering te moderniseren. Het is nu aan de Tweede en Eerste Kamer om de wetswijziging goed te keuren. Dat gaat waarschijnlijk een poos in beslag nemen: het wetsvoorstel telt meer dan vijftig pagina’s en de toelichting daarop zo’n 1.200 pagina’s. Het streven is dat het nieuwe wetboek in 2026 in werking treedt.
Mocht het parlement instemmen met de wetswijziging, dan moeten tienduizenden politieagenten, advocaten, rechters en andere medewerkers in de rechtsketen worden bijgeschoold. Daarvoor heeft het kabinet een bedrag van 450 miljoen euro uitgetrokken.
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/wetsvoorstellen/detail?cfg=wetsvoorsteldetails&qry=wetsvoorstel%3A36327
