De Information Commissioner’s Office (ICO) heeft een boete van 12,7 miljoen pond -omgerekend ruim 14,5 miljoen euro- uitgedeeld aan TikTok. Het videoplatform overtrad op meerdere fronten de privacywetgeving. Zo deed TikTok onder meer te weinig om de leeftijd van minderjarige gebruikers vast te stellen.
ICO bevestigt de boete in een statement (1).
De toezichthouder schat dat in 2020 zo’n 1,4 miljoen Britse kinderen jonger dan 13 jaar actief waren op TikTok. Dat is in strijd met de gebruikersvoorwaarden van het platform: daarin staat dat gebruikers minimaal 13 jaar moeten zijn om een account aan te maken. Britse privacywetgeving bepaalt bovendien dat kinderen jonger dan 13 jaar toestemming van hun ouders moeten hebben om gebruik te mogen maken van sociale media.
TikTok verzaakte dat, zo stelt ICO. De privacywaakhond is van mening dat TikTok op de hoogte had moeten zijn dat kinderen onder de 13 jaar actief waren op het platform. Tevens verzuimde het bedrijf om op adequate wijze de leeftijd van jonge gebruikers te controleren. Zodoende konden minderjarigen zonder problemen een account aanmaken.
Verder verwijt de Britse toezichthouder het videoplatform dat ze gebruikers niet goed informeerde over de gegevens die TikTok verzamelt, en voor welke doeleinden. “Zonder die informatie konden gebruikers van het platform, met name kinderen, waarschijnlijk geen geïnformeerde keuzes maken over de vraag of en hoe zij het platform wilden gebruiken”, aldus ICO.
Tot slot is TikTok er niet in geslaagd om te garanderen dat persoonlijke data van Britse gebruikers op een rechtmatige, eerlijke en transparante manier werden verwerkt. Vanwege deze overtredingen besloot de Britse toezichthouder om een boete van omgerekend 14,5 miljoen euro op te leggen.
Aanvankelijk was het boetebedrag vastgesteld op 27 miljoen pond, omgerekend bijna 31 miljoen euro. ICO dacht dat TikTok onrechtmatig bijzondere persoonsgegevens verzamelde. De advocaten van TikTok verzetten zich tegen deze beschuldiging en werden in het gelijk gesteld. Om die reden besloot de toezichthouder om de boete te verlagen.
Het is niet de eerste keer dat TikTok een boete opgelegd krijgt voor het schenden van privacywetten. Begin dit jaar kreeg het videoplatform te horen dat het een boete van 5 miljoen euro moet betalen voor het onnodig moeilijk maken om cookies te weigeren. Dat is in strijd met de Franse privacywetgeving, zo oordeelde de Commission Nationale de l’Informatique et des Libertés (CNIL).
Tussen mei 2020 en juni 2022 had de website van TikTok een knop waarmee gebruikers alle cookies in één keer konden accepteren. Een knop om alle cookies te weigeren daarentegen was nergens te vinden. “Er waren meerdere klikken nodig om alle cookies te weigeren, in tegenstelling tot slechts één om ze te aanvaarden”, aldus CNIL.
Door enkel een knop aan te bieden om alle cookies te aanvaarden, ontmoedigde TikTok bezoekers om cookies af te wijzen. Hierdoor maakte het bedrijf inbreuk op de vrijheid van toestemming, wat is vastgelegd in artikel 82 van de Franse privacywetgeving. Verder vond de toezichthouder dat TikTok bezoekers onvoldoende informeerde over de gegevens die de cookies verzamelden.
Vanuit Nederland lopen er meerdere massaschadeclaims tegen TikTok. Stichting Onderzoek Marktinformatie (SOMI), Stichting Take Back Your Privacy en Stichting Massaschade & Consument eisen miljarden van het bedrijf. Zij vinden dat TikTok winst maakt ten koste van jonge kinderen, teveel informatie van gebruikers verzamelt om gerichte advertenties aan te bieden, en de transparantieverplichtingen die voortvloeien uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) schendt.
De advocaten van TikTok probeerden deze rechtszaken een halt toe te roepen met het argument dat Nederlandse rechtbanken niet gemachtigd waren om een oordeel te vellen. De reden: het hoofdkantoor staat in Ierland en volgens Europese privacyregels mag alleen de rechtbank in dat land een oordeel vellen. De rechtbank van Amsterdam ging daar niet in mee en oordeelde dat de stichtingen wel degelijk een massaclaim mogen indienen tegen het bedrijf.
https://ico.org.uk/about-the-ico/media-centre/news-and-blogs/2023/04/ico-fines-tiktok-127-million-for-misusing-children-s-data/