1.1De rechtbank Rotterdam heeft bij beschikking van 9 september 2021 het op grond van art. 552a Sv ingediende klaagschrift strekkende tot opheffing van het beslag en teruggave aan de klaagster van de onder haar in beslag genomen hond, ongegrond verklaard.

1.2Er bestaat samenhang met de zaak 21/04875. In deze zaak zal ik vandaag ook concluderen.

1.3Het cassatieberoep is ingesteld namens de klaagster. J. Biemond, advocaat te Den Haag, heeft één middel van cassatie voorgesteld dat zich richt tegen de ongegrondverklaring van het klaagschrift.

2.1Op 13 juni 2021 werd een zesjarig jongetje door een hond, genaamd [naam] , een Amerikaanse Staffordshire Bullterriër, in zijn achterhoofd gebeten. Deze hond behoort toe aan de klaagster, maar was ten tijde van het bijtincident op stap met [betrokkene 1] , de dochter van de klaagster. De hond is naar aanleiding van dit incident onder de klaagster in beslag genomen op grond van art. 94 Sv. De dochter van de klaagster is als verdachte gehoord wegens verdenking van overtreding van art. 425 aanhef en onder 2º Sr (onvoldoende zorgdragen voor het onschadelijk houden van een onder haar hoede staand gevaarlijk dier).

2.2Namens de klaagster is op 16 juni 2021 een op art. 552a Sv gebaseerd klaagschrift ingediend, strekkende tot opheffing van het beslag en teruggave van de hond aan de klaagster.

2.3Op 27 juli 2021 is bij de rechtbank binnengekomen een op 21 juli 2021 gedateerde vordering van de officier van justitie strekkende tot onttrekking aan het verkeer van de in beslag genomen hond. In de op art. 552f Sv gebaseerde vordering is te lezen:n

Deze vordering bevindt zich bij de gedingstukken in de samenhangende zaak (21/04875).

2.4De risicoanalyse waar in de vordering naar wordt verwezen betreft een rapport van 15 juli 2021, opgemaakt door het Riskassessmentteam van de Universiteit van Utrecht. In dit rapport is een inschatting gemaakt van het risico van het gedrag van de in beslag genomen hond voor mens of dier indien deze zonder maatregelen wordt teruggeplaatst in de samenleving. Op verzoek van de verdediging heeft gedragsbioloog D.J.U. Planta op 29 augustus 2021 op basis van haar deskundigheid haar zienswijze gegeven op deze risicoanalyse.

2.5Op 8 september 2021 heeft het openbaar ministerie [betrokkene 1] medegedeeld dat zij niet verder zal worden vervolgd.n

Tijdens de raadkamerzitting op 9 september 2021 heeft de officier van justitie hierover verklaard dat deze beslissing is genomen naar aanleiding van informatie van de forensisch arts over de ernst van het letsel. Zie het proces-verbaal van de raadkamerzitting 9 september 2021.

2.6Het klaagschrift en de vordering zijn op 9 september 2021 in openbare raadkamer behandeld. De raadkamer van de rechtbank heeft het klaagschrift op diezelfde dag ongegrond verklaard en de behandeling van de vordering aangehouden tot 14 oktober 2021 om het Riskassessmentteam een aanvullend rapport te laten opstellen waarin wordt ingegaan op (1) de door de partijdeskundige Planta opgeworpen vraagpunten en haar afwijkende beoordeling en (2) de door de raadsman opgemerkte onjuistheid in de aan de risicoanalyse ten grondslag gelegde feiten, te weten dat de klaagster jonge kinderen heeft, nu zij naar eigen zeggen enkel jong volwassen kinderen heeft.

2.7De behandeling van de vordering is op 14 oktober 2021 in openbare raadkamer voortgezet, waarna de raadkamer van de rechtbank nog diezelfde dag de vordering heeft afgewezen en de teruggave heeft gelast van de hond aan de klaagster onder de voorwaarden dat de hond buitenshuis zal worden gemuilkorfd en aangelijnd.

2.8Tegen de beschikking tot ongegrondverklaring van het bezwaarschrift is namens de klaagster op 10 september 2021 cassatie ingesteld. Daarop heeft de onderhavige zaak betrekking.

2.9Tegen de beschikking tot afwijzing van de vordering tot onttrekking aan het verkeer en tot teruggave onder voorwaarden is namens de klaagster op 9 november 2021 cassatie ingesteld. Dat betreft de samenhangende zaak 21/04875.

3.1De bestreden beschikking houdt het volgende in:n

Met overneming van vetgedrukte tekst.

4.1In het middel wordt geklaagd dat het oordeel van de rechtbank dat het belang van strafvordering als bedoeld in art. 94 Sv het voortduren van het beslag vordert onjuist, onvoldoende dan wel onbegrijpelijk is gemotiveerd.

4.2Vooropgesteld moet worden dat het onderzoek in raadkamer naar aanleiding van een klaagschrift als bedoeld in art. 552a Sv een summier karakter draagt. Daaraan ligt ten grondslag dat de beklagrechter niet ten gronde in de mogelijke uitkomst van een nog te voeren hoofdzaak dient te treden of daarop vooruit dient te lopen.n

HR 28 september 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL2823, NJ 2010, 654 m.nt. P.A.M. Mevis, rov. 2.2.

4.3De rechtbank heeft vastgesteld dat de hond onder de klaagster in beslag is genomen op de voet van art. 94 Sv. Dat betekent dat zich het geval voordoet dat de beslagene zich bij de rechter beklaagt over de voortduring van het beslag. In een dergelijk geval dient de rechter a) te beoordelen of het belang van strafvordering het voortduren van het beslag vordert en, zo neen, b) de teruggave van het inbeslaggenomen voorwerp te gelasten aan de klaagster (zijnde de beslagene), tenzij een ander redelijkerwijs als rechthebbende ten aanzien van dat voorwerp moet worden beschouwd. In dit laatste geval moet het klaagschrift van de klaagster ongegrond worden verklaard.n

HR 28 september 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL2823, NJ 2010/654 m.nt. P.A.M. Mevis, rov. 2.8.

Het belang van strafvordering verzet zich tegen teruggave indien het veiligstellen van de belangen waarvoor art. 94 Sv de inbeslagneming toelaat, het voortduren van het beslag nodig maakt. Dat is bijvoorbeeld het geval indien niet hoogst onwaarschijnlijk is dat de strafrechter, later oordelend, de onttrekking aan het verkeer van het voorwerp zal bevelen, al dan niet naar aanleiding van een afzonderlijke vordering daartoe als bedoeld in art. 36b lid 1 aanhef en onder 4º Sr in verbinding met art. 552f Sv.n

HR 28 september 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL2823, NJ 2010/654 m.nt. P.A.M. Mevis, rov. 2.9.

4.4De rechtbank heeft dit toetsingskader toegepast en geoordeeld dat het beslag moet voortduren omdat gelet op de ernst van het bijtincident en de inhoud van de risicoanalyse niet kan worden gezegd dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat de rechter de aanhangige afzonderlijke vordering tot onttrekking aan het verkeer zal toewijzen.

4.5Bij de beoordeling van het middel zijn verder de volgende wettelijke bepalingen van belang:

4.6Op grond van art. 36b lid 1 aanhef en onder 4º Sr bestaat de mogelijkheid om voorwerpen op vordering van het openbaar ministerie bij afzonderlijke rechterlijke beschikking aan het verkeer te onttrekken. Ingevolge art. 552f lid 1 Sv is daartoe bevoegd het gerecht waarvoor de zaak in eerste aanleg “is vervolgd of had kunnen worden vervolgd”. Deze procedure is dus niet mogelijk tijdens de vervolging, maar bedoeld voor gevallen waarin vast staat dat de zaak niet (verder) zal worden vervolgd.n

Zie voor een voorbeeld van een afzonderlijke vordering onttrekking aan het verkeer na een sepot reeds HR 8 januari 1974, ECLI:NL:HR:1974:AB4108, NJ 1974/115.

De rechter die een afzonderlijke vordering tot onttrekking aan het verkeer ontvangt zal daarom moeten onderzoeken of de verdachte wordt vervolgd dan wel of het openbaar ministerie het voornemen heeft om de verdachte te gaan vervolgen. De officier van justitie die tot vervolging is overgegaan of die voornemens is te vervolgen, is niet-ontvankelijk in de vordering als bedoeld in art. 552f lid 2 Sv.n

HR 11 maart 1986, ECLI:NL:HR:1986:AC1898, NJ 1986, 574 m.nt. Th.W. van Veen.

4.7Voor toewijzing van een afzonderlijke vordering tot onttrekking aan het verkeer wordt in de tekst van art. 36b lid 1 aanhef en onder 4º Sr – anders dan in de onderdelen 1º, 2º en 3º van dit artikellid – niet met zoveel woorden verlangd dat vast moet staan dat een strafbaar feit is begaan. Uit jurisprudentie van de Hoge Raad volgt echter dat ook voor de toewijzing van een afzonderlijke vordering tot onttrekking aan het verkeer een relatie tot een begaan strafbaar feit is vereist.n

HR 25 januari 2022, ECLI:NL:HR:2022:37, NJ 2022/57, rov. 3.4.1 en HR 25 januari 2022, ECLI:NL:HR:2022:40, rov. 2.3.1.

De beschikking tot onttrekking aan het verkeer moet vermelden om welk strafbaar feit het gaat. Ontbreekt die vermelding dan is de beschikking onvoldoende gemotiveerd.n

HR 27 april 1993, ECLI:NL:HR:1993:ZC9338, NJ 1993/586 m.nt. Th. W van Veen, rov. 5.4, HR 25 januari 2022, ECLI:NL:HR:2022:37, NJ 2022/57, rov. 3.4.2 en HR 25 januari 2022, ECLI:NL:HR:2022:40, rov. 2.3.2.

Het enkele vermoeden van een strafbaar feit is onvoldoende reden voor een onttrekking.n

Remmelink heeft verdedigd “dat onder feit zou moeten worden verstaan een gebeuren, dat bij de inbeslagneming van het goed vermoed werd strafbaar te zijn.” Van die praktische en in historisch opzicht verdedigbare zienswijze heeft de Hoge Raad al in de jaren zeventig van de vorige eeuw afstand genomen. Remmelink heeft dat onderkend met een verwijzing naar onder meer HR 7 december 1971, NJ 1972/197. De rechter zal moeten vaststellen dat een strafbaar feit is begaan. “Hij zal in dat oordeel in een hoge mate vrij zijn (geen binding aan wettige bewijsmiddelen enz.). Wie het strafbaar feit heeft begaan hoeft hij niet perse vast te stellen.” Zie D. Hazewinkel-Suringa, Inleiding tot de studie van het Nederlandse strafrecht, bewerkt door J. Remmelink, Alphen aan den Rijn: H.D. Tjeenk Willink 1979, p. 616.

4.8In de toelichting op het middel wordt gesteld dat het openbaar ministerie [betrokkene 1] , de dochter van de klaagster, heeft laten weten dat zij niet verder zal worden vervolgd voor overtreding van art. 425 Sr. Primair wordt in dat verband betoogd dat – nu er geen strafzaak komt – de rechtbank heeft verzuimd vast te stellen dat er om die reden ook geen onttrekking aan het verkeer kon volgen “en er dus geen strafvorderlijk belang meer was”. Ik kan de steller van het middel hierin niet volgen. Hij lijkt te miskennen dat de afzonderlijke vordering tot onttrekking aan het verkeer juist is bedoeld voor situaties waarin vast staat dat er geen vervolging (meer) plaatsvindt. De primaire klacht faalt.

4.9Subsidiair is aangevoerd dat de rechtbank heeft verzuimd onderzoek te doen naar de vraag of er sprake was van een strafbaar feit en daarover een oordeel te geven. Ook hierin volg ik de steller van het middel niet. Het enkele feit dat de dochter van de klaagster niet verder wordt vervolgd wil niet zeggen dat er geen sprake kan zijn van een strafbaar feit en er geen onttrekking aan het verkeer kan plaatsvinden. Het arrest van de Hoge Raad van 15 oktober 2013 ECLI:NL:HR:2013:944,n

Dit arrest is ook online gepubliceerd op SR updates met een noot van P.A.M. Mevis; SR updates, 3 februari 2020.

waar in de toelichting ter onderbouwing van de klacht naar wordt verwezen, betreft een onttrekking aan het verkeer bij rechterlijke uitspraak op grond van art. 36b lid 1 aanhef en onder 3º. In die zaak was de verdachte door het hof vrijgesproken van – kort gezegd – het mishandelen van een paardn

Ten laste was gelegd de voorloper van het huidige art. 2.1 lid 1 Wet Dieren, namelijk art 36 Gezondheids- en welzijnswet voor dieren.

en “niettegenstaande die vrijspraak” had het hof de onttrekking aan het verkeer bevolen van onder de verdachte in beslag genomen zwepen, die bij de mishandeling van het paard zouden zijn gebruikt. Volgens het hof waren de zwepen “niet meer in hun normale toestand (…), maar zodanig (…) aangepast dat het ongecontroleerde bezit ervan de gezondheid van dieren kan bedreigen”. Aangezien het hof na een waardering van het beschikbare bewijsmateriaal oordeelde dat niet kon worden bewezen dat het paard met een zweep was geslagen en vervolgens had verzuimd iets vast te stellen over enig ander strafbaar feit dat in aanmerking zou kunnen komen als voldoende basis voor een onttrekking aan het verkeer van de inbeslaggenomen zwepen, heeft de Hoge Raad in die zaak de bestreden uitspraak met betrekking tot de onttrekking aan het verkeer vernietigd en om doelmatigheidsredenen de teruggave van de zwepen gelast. Dit arrest is volgens de toelichting op het middel analoog van toepassing op de onderhavige zaak waarin het niet gaat om een vrijspraak maar om een bewijssepot. Hoewel op deze opvatting materieel wel een en ander is af te dingen – zie daarvoor mijn conclusie in de samenhangende zaak onder randnr. 4.8 e.v. – miskent de steller van het middel hiermee bovendien dat het volstrekt verschillende procedures betreft. Aan de zaak die heeft geleid tot het arrest van de Hoge Raad uit 2013 was een volwaardige strafzaak vooraf gegaan. In de onderhavige zaak gaat het ‘slechts’ om de behandeling van een op grond van art. 552a Sv ingediend beklag over een inbeslagname. De behandeling van een dergelijk beklag heeft, anders dan de behandeling van een reguliere strafzaak, een summier karakter. Bij dat summiere karakter past het meer marginale beoordelingskader waarin de beklagrechter het klaagschrift alleen dan zal honoreren wanneer hij een onttrekking aan het verkeer hoogst onwaarschijnlijk acht. Het gaat het beoordelingskader van de beklagrechter te buiten wanneer hij naar aanleiding van het klaagschrift verregaand onderzoek zou moeten doen naar de vraag of een specifieke sepotbeslissing aan de toewijzing van een afzonderlijke vordering tot onttrekking aan het verkeer in de weg staat. Dat onderzoek hoort thuis in de raadkamerprocedure die wordt gestart naar aanleiding van een door de officier van justitie ingediende vordering tot onttrekking aan het verkeer.

4.10Ook de subsidiaire klacht faalt

4.11Ik heb me nog afgevraagd welk belang de klaagster bij deze klacht heeft nu de vordering onttrekking aan het verkeer inmiddels is afgewezen en de teruggave van de hond is gelast. Dat belang is neem ik aan gelegen in de voorwaarden die aan de afwijzing van de vordering zijn verbonden.n

De steller van het middel noemt in de schriftuur (onder k) als belang van de klaagster bij dit cassatieberoep dat de beslissing van de rechtbank er toe heeft geleid dat het beslag op de hond onnodig werd verlengd en de klaagster extra advocaatkosten heeft moeten maken. Dit lijkt mij geen rechtens te respecteren belang.

Dit betreft de samenhangende zaak 21/04875.

4.12Het middel faalt.

5.1Het middel faalt en kan met een aan art. 81 lid 1 RO ontleende motivering worden afgedaan.

5.2Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden beschikking aanleiding behoren te geven.

5.3Deze conclusie strekt tot verwerping van het cassatieberoep.