Het online publiceren van rechtelijke uitspraken is van groot belang voor de rechtsontwikkeling en draagt bij aan een transparantere overheid. Tegelijkertijd kan het voor betrokkenen verstrekkende gevolgen hebben als zij met naam en toenaam worden genoemd in een vonnis dat online wordt gepubliceerd. Om die reden worden uitspraken voorafgaand aan de publicatie op rechtspraak.nl geanonimiseerd volgens de anonimiseringsrichtlijnen. Dit gaat helaas niet altijd foutloos en het komt dan ook wel eens voor dat een uitspraak niet juist wordt geanonimiseerd. Betrokkenen kunnen dan recht hebben op immateriële schadevergoeding wegens inbreuk op de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
Uit een recent uitspraak blijkt dat een betrokkene ook schadevergoeding kan krijgen als een onjuist geanonimiseerd vonnis door een andere website wordt ge(her)publiceerd (1).
Op 15 juni 2017 is de betrokkene door de rechtbank Den Haag veroordeeld tot jeugddetentie wegens woninginbraken. Het vonnis, waarin de naam van de betrokkene nog zichtbaar is, is vervolgens gepubliceerd op rechtspraak.nl. Daarna kwam de naam van de betrokkene ook voor in een vonnis dat jegens een medeverdachte van de betrokkene is gewezen. Ook dit vonnis is gepubliceerd op rechtspraak.nl zonder de naam van de betrokkene te anonimiseren.
De vonnissen zijn daarna ook gepubliceerd op jure.nl. Deze website biedt met een eigen zoekmachine gratis toegang tot rechtelijke uitspraken en behoort toe aan Magnova.
Op enig moment heeft de vader van de betrokkene echter ontdekt dat de twee vonnissen op jure.nl waren gepubliceerd zonder dat de naam van de betrokkene was geanonimiseerd. Voor de rechtbank Rotterdam vordert de betrokkene daarom € 2.500 aan schadevergoeding wegens schending van zijn privacy.
Een verwerking is gerechtvaardigd wanneer de verwerkingsverantwoordelijke het doel van de verwerking kan baseren op één van de zes rechtsgrondslagen die in de AVG worden gegeven, bijvoorbeeld toestemming van de betrokkene. Volgens de rechtbank kan Magnova echter geen beroep doen op een van deze grondslagen en is om die reden sprake geweest van een onrechtmatige verwerking van de persoonsgegevens van de betrokkene. De betrokkene heeft dus recht op schadevergoeding.
De AVG bepaalt dat een verwerkingsverantwoordelijke van aansprakelijkheid wordt vrijgesteld als hij bewijst dat hij op geen enkele wijze verantwoordelijk is voor het schadeveroorzakende feit. Magnova had in dat verband aangevoerd dat zij erop mocht vertrouwen dat de haar van rechtspraak.nl betrokken uitspraken geen anonimiseringsfouten bevatten. Volgens de rechtbank doet dit echter niets af aan de verantwoordelijkheid van Magnova. Het is immers Magnova zelf die de uitspraken op jure.nl (her)publiceert. Om die reden is Magnova volgens de rechtbank aan te merken als verwerkingsverantwoordelijke en behoort het tot haar (eigen) verantwoordelijkheid om er bij die publicaties voor te zorgen dat die niet met de AVG in strijd zijn. Dat Magnova de uitspraken automatisch van rechtspraak.nl haalt, maakt niet dat zij op geen enkele wijze verantwoordelijk is voor de inbreuk, aldus de rechtbank.
Een benadeelde heeft recht op immateriële schadevergoeding als hij in zijn eer of goede naam zijn geschaad of op andere wijze in zijn persoon zijn aangetast. Volgens de rechtbank is de betrokkene in dit geval ‘op andere wijze in zijn persoon aangetast’ omdat de uitspraken met daarin leesbaar zijn naam enige tijd op jure.nl heeft gestaan.
Opvallend is dat de rechtbank de schade daarna wel erg makkelijk lijkt aan te nemen. In deze zaak is namelijk onduidelijk gebleven hoe lang de publicatie met de naam van de betrokkene online heeft gestaan en hoeveel gebruikers die uitspraak in die vorm via jure.nl hebben geraadpleegd. De rechtbank bevestigt zelfs dat in dit geval niet is gebleken dat de inbreuk op de privacy van de betrokkene tot ‘concrete negatieve gevolgen’ heeft geleid. Het enkele feit dat die publicatie een schending van de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene vormt, is voor de rechtbank voldoende om een naar billijkheid vast te stellen vergoeding voor immateriële schade toe te kennen van € 750.
Magnova had verder nog aangevoerd dat de Staat der Nederlanden haar dient te vrijwaren voor de vordering van de betrokkene. Volgens Magnova heeft de Staat onrechtmatig gehandeld door uitspraken aan Magnova te leveren die niet voldeden aan de anonimiseringsrichtlijnen.
Volgens de rechtbank is echter geen sprake van een onrechtmatig handelen door de Staat omdat niet is voldaan aan het relativiteitsvereiste. Deze eis bepaalt dat geen verplichting tot schadevergoeding bestaat indien de geschonden norm (in dit geval de anonimiseringsrichtlijnen) niet strekt tot bescherming tegen de schade zoals de benadeelde (in dit geval Magnova) die heeft geleden. De hier door de Staat der Nederlanden geschonden norm om geen uitspraken op rechtspraak.nl te publiceren waarin de naam van een natuurlijke persoon (nog) leesbaar is dient immers ter bescherming van de privacy van die natuurlijke persoon en niet ter bescherming van derden, zoals Magnova , die rechterlijke uitspraken van rechtspraak.nl halen om die op een eigen site te (her)publiceren. Magnova kan de Staat dus niet verantwoordelijk houden en moet de schadevergoeding aan de betrokkene zelf betalen.
https://uitspraken.rechtspraak.nl/#!/details?id=ECLI:NL:RBROT:2022:9597&showbutton=true&keyword=anonimiseren,avg&idx=1
KENNISBANK