Financiële fraude is het doelbewust misleiden om onrechtmatig financieel voordeel te behalen. Het betreft een breed spectrum aan vormen van bedrog, variërend van identiteitsfraude en zorgfraude tot witwassen en de financiering van terrorisme. De impact hiervan is groot: het verstoort het economische verkeer tussen burgers, bedrijven en overheden, ondermijnt het vertrouwen in instituties en tast de integriteit van systemen zoals de financiële markten en het zorgstelsel aan.

De bestrijding van financiële fraude is een speerpunt voor opsporingsinstanties als de FIOD en het Openbaar Ministerie. Criminelen opereren steeds professioneler, internationaal en digitaal – een trend die sinds de coronacrisis sterk is toegenomen. Hierdoor winnen datagestuurde opsporing en internationale samenwerking aan belang. Tegelijkertijd vereist de noodzakelijke uitwisseling van gegevens een zorgvuldige balans tussen effectiviteit en naleving van privacywetgeving, waaronder de AVG.

Op nationaal niveau wordt ingezet op maatregelen zoals incidentenwaarschuwingssystemen (zwarte lijsten), waarmee gegevens over (rechts)personen die zich aan fraude schuldig maken kunnen worden geregistreerd en gedeeld. Op Europees niveau zijn er aanvullende wet- en regelgevingstrajecten, bijvoorbeeld om witwassen en terrorismefinanciering te bestrijden. De invoering van het UBO-register in Nederland in 2020 – waarin uiteindelijk belanghebbenden van organisaties worden vastgelegd – is een belangrijk instrument om financiële stromen transparanter te maken en criminele vermogensstructuren te doorbreken.

Deze ontwikkelingen maken duidelijk dat de strijd tegen financiële fraude niet alleen gaat over opsporing en vervolging, maar ook over het versterken van vertrouwen, het beschermen van vitale economische stelsels en het verantwoord omgaan met data in een steeds digitaler en grensoverschrijdender wereld.