Internet of Things (IoT) verandert de manier waarop we wonen en werken. Over de hele wereld worden mensen, apparaten en zelfs gebouwen met elkaar verbonden om het leven leuker, makkelijk en sneller te maken. Niet zo gek dus, dat IoT ook een steeds duidelijkere plek in het zorg-ICT-landschap inneemt.
Artsen, patiënten, mobiele apparaten en zelfs ziekenhuisbedden: alles praat met elkaar via een internetverbinding. Ook de ontwikkelingen bij producenten van IoT-sensoren en -applicaties volgen elkaar snel op. Door zorgvuldig gebruik te maken van de ontwikkelingen in deze slimme “dingen”, kun je als zorginstelling mooie stappen zetten. Een aantal interessante toepassingsmogelijkheden van Internet of Things in de zorg en tips voor de toekomst heb ik in dit blog op een rij gezet.
Draadloze sensor tags zijn in de zorg op verschillende manieren te gebruiken, bijvoorbeeld om mensen in een zorginstelling te volgen. Wanneer je de sensor tags niet koppelt aan persoonsgegevens, maar anonieme WiFi-tags gebruikt die patiënten na het bezoek weer inleveren, krijg je inzicht in waar patiënten zich bevinden en wat hun gemiddelde verblijfsduur is. Dit levert interessante inzichten op die je bijvoorbeeld kunt gebruiken voor het terugbrengen van de wachttijden op de polikliniek.
Een mooi voorbeeld dichtbij huis: InterSystems ontwikkelde samen met samenwerkingspartner STANLEY Healthcare een Real Time Location System (RTLS) waarmee ziekenhuizen de doorstroom van patiënten en de werkstroom van personeel kunnen monitoren.
Deze track & trace functionaliteit kun je ook uitbreiden naar de verblijfsduur op de operatiezaal en uitslaapkamer. Zo kun je de doorstroom op de uitslaapkamer en daarmee de verblijfsduur op de operatiezaal verkorten. Wanneer je er in de implementatieplannen rekening mee houdt dat je in de toekomst verschillende applicaties wilt koppelen aan de sensor tags, kun je handig gebruik maken van nieuwe toepassingen.
Ziekenhuizen werken veel met de HL7-standaard om informatie uit te wisselen tussen computers. HL7 bestaat uit verschillende communicatiestandaarden, ieder met hun eigen toepassingsgebieden. Omdat er in de zorg steeds vaker gebruik wordt gemaakt van mobiele apparaten en de uitwisseling van gegevens hiertussen, is hiervoor een speciale HL7-standaard ontwikkeld: FHIR, wat staat voor Fast Healthcare Interoperability Resources. De FHIR-communicatiestandaard maakt gebruik van verschillende web-technologieën zoals HTTPS en XML, sluit daardoor goed aan op de technieken van mobiele apparaten en is daarmee heel relevant voor IoT- toepassingen. FHIR maakt gebruik van standaard bouwblokken die naar wens uitgebouwd kunnen worden om aan specifieke integratiewensen te kunnen voldoen, vergelijkbaar met een legopakket.
Het inrichten van applicaties zodat ze met verschillende communicatiestandaarden kunnen werken, is voor ontwikkelaars echter vrij prijzig. Maar door te werken met een dataplatform kun je de gegevens centraal opslaan zodat applicatiebouwers hiervan gebruik kunnen maken en hun applicaties hierop aanhaken.
Naast het feit dat de toepassingsmogelijkheden en de communicatiestandaarden zich uitbreiden, neemt ook het aantal verschillende mobiele apparaten dat in een zorginstelling gebruikt wordt toe. Personen kunnen via tablets, smartphones en smartwatches communiceren en gegevens uitwisselen met andere zorgverleners, met patiënten, met sensoren en met informatiesystemen. Verschillende fabrikanten zijn bezig met handige sensoren, waardoor het aantal sensortypes ook snel toeneemt.
Veel standaarden voor sensoren bevinden zich echter nog in de beginfase. Hierdoor is het voor ontwikkelaars soms een flinke uitdaging om applicaties te ontwikkelen die geschikt zijn voor de verschillende apparaten. Maar wanneer ontwikkelaars gebruik kunnen maken van een interoperabiliteits-laag zijn de verschillende merken, modellen en zelfs nieuwe sensortypes te ondersteunen. Hierdoor is het niet nodig de applicatie opnieuw te ontwikkelen of de code ervan aan te passen bij iedere nieuwe sensor.
Slimme objecten die met elkaar kunnen communiceren zijn van enorme waarde in de zorg. Vooral voor informatie over workflows zijn IoT-toepassingen heel handig: ze geven inzicht in de verschillende dimensies van het bezoek van een patiënt aan een zorginstelling. Hierop kun je vervolgens betere planningen maken. Wanneer je zorgt voor een goede integratie met een Elektronisch Patiëntendossier (EPD) zijn ook de losse elementen van een bezoek van een patiënt van kop tot staart te registreren. En kun je de hieraan verbonden kosten én de resultaten van het bezoek of de behandeling van de patiënt met elkaar vergelijken. Wanneer de integratiemogelijkheden met het EPD toenemen, ontstaat een meer holistische kijk op de zorgkosten. Een interessante toekomstige ontwikkeling.
Om bovenstaande mogelijkheden van IoT goed te kunnen benutten, is het handig om met een platform en database te werken waarin de gegevens uit sensoren en andere gestructureerde, ongestructureerde en semigestructureerde gegevens opgeslagen, beheerd en gebruikt worden. Zodat applicatieontwikkelaars van deze centraal opgeslagen gegevens gebruik kunnen maken.
Belangrijk is daarbij te controleren of het dataplatform uitbreidingsmogelijkheden biedt voor nieuwe functionaliteiten, communicatiestandaarden, sensoren en koppelingen met bestaande structuren zoals een EPD. Zodat je als organisatie future proof wordt en je, met een zorgvuldig beleid, mee kunt blijven groeien met de veelbelovende ontwikkelingen van Internet of Things.
Dit artikel is ook te vinden in de dossier Internet of Things en Privacy in de zorg
