In zijn briefing aan de Tweede Kamer over de ontwikkelingen met betrekking tot het coronavirus heeft minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport laten weten reizigers die Nederland als bestemming hebben, steekproefsgewijs te gaan controleren op het naleven van de coronamaatregelen. Hiervoor zullen passagiersgegevens moeten worden opgevraagd op basis van artikel 53 lid 3 Wet publiekegezondheid.
Testen van reizigers op Schiphol
Mensen die terugkeren uit een risicogebied hebben een hoger risico op besmetting, omdat er in de omgeving waar ze geweest zijn meer besmettingen waren. Gezien de risico’s op de import van het coronavirus, zoals we die ook in maart hebben gezien uit Oostenrijk en Italië, en daarbij nu vooral het risico dat mensen zonder klachten wel met corona (terug)reizen naar Nederland, is het van belang om te voorkomen dat er verdere verspreiding in Nederland komt vanuit het buitenland.
Het streven is daarom om eind volgende week te starten met een eerste teststraat op Schiphol, waar reizigers uit een risicogebied ongeacht of ze klachten hebben, kunnen worden getest. De voorbereidingen zijn nu in volle gang. In overleg met Schiphol en GGD Kennemerland wordt bepaald welke prioritering we bij de start willen hanteren bij inkomende vluchten. Op Schiphol komen op dit moment elke dag gemiddeld 5.000 mensen per dag aan uit een (deel van een) risicoland. Het gaat dan om de mensen die ook daadwerkelijk Nederland in komen, dus niet mensen die alleen een overstap op Schiphol maken. Van deze circa 5.000 reizigers komen circa 2.000 uit Europese landen en regio’s zoals Kroatië, Barcelona en Lissabon, de andere reizigers komen uit derde landen.(1) Overigens is het aantal reisbewegingen naar en van derde landen door het Europese inreisverbod nog sterk beperkt. De cijfers zijn een momentopname van een zeer recente periode. Perioden hierna of hiervoor kunnen daarom afwijken, bijvoorbeeld ook als er iets in de reisadviezen verandert.
De teststraat zal conform RIVM-richtlijnen worden ingericht. Aangezien hier een kans ligt om ook nader onderzoek te doen naar de effectiviteit van asymptomatisch testen, zal het project worden begeleid door het RIVM. Reizigers worden aangespoord om gebruik te maken van de teststraat. Vanaf volgende week wordt gestart met het testen van inkomende reizigers op Schiphol. Het doel is om op korte termijn álle reizigers die op de luchthavens in Nederland binnen komen uit risicogebied zich te laten testen. Ook op Eindhoven Airport en Rotterdam/The Hague Airport komen immers vluchten aan uit landen met een verhoogd corona risico. Op dit moment vliegen er op beide luchthavens gezamenlijk iets minder dan 1000 mensen per dag uit zo’n land naar Nederland waarvan het merendeel op Eindhoven.
Proces op Schiphol
Reizigers die op Schiphol aankomen uit een risicogebied krijgen bij aankomst nu al een brief uitgereikt met informatie over thuisquarantaine. Inkomende reizigers zullen vanaf volgende week ook worden gewezen op de teststraat op Schiphol waar zij zich gratis kunnen laten testen. De locatie ligt centraal en is goed bereikbaar.
Thuisquarantaine na een test op Schiphol
Aangezien testen van mensen zonder klachten, asymptomatisch dus, een momentopname is, moet men ook na een negatieve testuitslag nog wel in thuisquarantaine. Testen vervangt de 14 dagen thuisquarantaine dus niet, het is een aanvulling om mensen met een besmetting snel op te sporen en inzicht te krijgen in hoeveel reizigers zonder klachten toch positief testen op COVID-19.
Mensen die niet met het vliegtuig reizen
Niet iedereen die uit een land komt waar vanwege corona een oranje reisadvies geldt, komt met het vliegtuig in Nederland. Er komen ook mensen met de trein of bus, bijvoorbeeld uit Antwerpen, en uiteraard ook veel mensen met de auto. Om ook deze mensen te bereiken zal worden ingezet op aanvullende communicatie bij treinen, bussen en langs de weg. Daar zal ook de boodschap zijn: kom je terug uit een land dat vanwege corona een oranje reisadvies heeft, ga 14 dagen in thuisquarantaine. Indien uit het onderzoek van testen van mensen zonder klachten op luchthavens blijkt dat dit een toegevoegde waarde heeft, zal ik de komende weken besluiten of en hoe we dit ook voor andere terugkerende reizigers kunnen gaan implementeren. Hier zullen we moeten bekijken wat passend is voor welke reizigers en hoe we hen kunnen bereiken met de juiste boodschap.
Registratie reizigers uit risicolanden
In de brief van 31 juli jl. ben ik uitgebreid ingegaan op het intensiveren van de communicatie over de thuisquarantaine. Het OMT adviseerde om reizigers uit corona risicogebieden op enigerlei wijze te registreren. Zoals vorige week aangegeven, heeft het kabinet onderzocht welke mogelijkheden er zijn om reizigers uit risicogebieden te registeren met als doel om een goed overzicht en een adequate informatievoorziening te borgen. Daarvoor zetten we in op het opvragen van passagiersgegevens. Het doel van het opvragen van passagiersgegevens is het uitvoeren van steekproefsgewijze controles, onder andere bestaande uit het nabellen van mensen om te vragen of zij zich aan de thuisquarantaine houden en benadrukken dat zij zich bij klachten direct moeten laten testen. Inzet is om hiervoor, om de GGD niet te belasten, het landelijk call center in te zetten.
Ik ga passagiersgegevens opvragen voor schepen, zoals cruises, en luchtvaartuigen die met reservering werken voor zover vervoerders hierover de beschikking hebben. Dit kan op grond van artikel 53 lid 3 Wet publieke gezondheid. Ik ga met de luchtvaartmaatschappijen en rederijen in gesprek over de praktische uitvoering hiervan. Voor internationale treinen en bussen ontbreekt een wettelijke grondslag om passagiersgegevens op te vragen. Over de praktische uitvoering ten aanzien van deze vervoersmodaliteiten ga ik samen met betrokken partijen bekijken wat de eventuele mogelijkheden zouden zijn om te kunnen beschikken over passagiersgegevens.
Europese afstemming Het is van belang om, waar mogelijk, binnen Europa zoveel mogelijk samen op te trekken. Dat doen we bijvoorbeeld door samen te bepalen welke landen buiten Europa/Schengen/VK we veilig achten om het Europese inreisverbod op te heffen. En ook weer in te voeren als het slechter gaat.
Vanaf 17 augustus start een proef met de app in Twente en Drenthe. Daar zal de mogelijkheid worden geboden dat mensen, die een melding krijgen in de app, zich 7 dagen na het risicovolle contact kunnen laten testen, ook als er geen verschijnselen zijn. Ik heb het OMT gevraagd mij te adviseren over de specifieke termijn. Naast deze toets in de praktijk, doe ik een uitvoeringstoets om de gevolgen van deze aanpassing rond het testen voor de GGD in kaart te brengen. Dit om te bepalen wat zij nodig hebben om mensen die een melding krijgen in de app in hun regio 7 dagen na het risicovolle contact te testen. Ik benut de resultaten van de uitvoeringstoets bij de landelijke invoering van de app per 1 september.
Hugo de Jonge
Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Bekijk de volledige Kamerbrief: Ontwikkelingen Covid-19
(1) Landen buiten EU/Schengen/ Verenigd Koninkrijk
