De minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) volgt een belangrijk advies van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) niet op. De minister wil dat de Kamer van Koophandel (KvK) voortaan een lijst publiceert van mensen met een zogeheten bestuursverbod, bijvoorbeeld vanwege faillissementsfraude. Maar dit publiek maken van strafrechtelijke persoonsgegevens is niet noodzakelijk en niet evenredig. En het heeft wel langdurig zeer schadelijke gevolgen voor de mensen die op de lijst worden gezet. De AP roept de Tweede Kamer dan ook op de publicatie van bestuursverboden tegen te houden.
De AP adviseerde de minister in februari 2022 de lijst niet openbaar te maken (1). Het advies gaat over een wijziging van het Handelsregisterbesluit. Volgens die wijziging zullen mensen die een bestuursverbod opgelegd krijgen, maximaal 5 jaar op een openbare lijst in het Handelsregister (beheerd door de KvK) komen te staan.
Sinds 2016 kunnen mensen die faillissementsfraude hebben gepleegd zo’n verbod krijgen. Zij mogen dan tijdelijk geen bedrijf meer besturen.
‘Natuurlijk moeten mensen die fraude plegen worden aangepakt’, zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen. ‘En dat worden ze ook: ze worden veroordeeld tot bijvoorbeeld een gevangenisstraf. En mogen voorlopig geen bedrijf meer besturen.’
‘Maar met dit voorstel krijgen die mensen eigenlijk nog een extra straf: ze worden tot in de lengte der dagen aan de schandpaal genageld’, aldus Wolfsen.
‘Het gaat hier om lijsten met naam en toenaam, geboortedatum, geboorteplaats en welke misdaad mensen precies hebben gepleegd. Dat doet de wetgever bij andere wetsovertredingen ook niet.’
Na maximaal 5 jaar worden mensen weer van de openbare lijst gewist, zodat zij een nieuwe kans krijgen. Maar de AP merkt op dat de informatie dan niet per se verdwijnt.
Wolfsen: ‘In het digitale tijdperk is de kans levensgroot dat die lijst voor altijd ergens online blijft staan. Een kopietje is zo gemaakt. En zo kan een misstap iemand een leven lang achtervolgen. Dat zou betekenen: eens op een zwarte lijst, altijd op een zwarte lijst.’
Het openbaar maken van die lijst is daarbij ook niet nodig om te voorkomen dat mensen met een bestuursverbod toch weer bestuurder kunnen worden, stelt de AP.
Nieuwe bestuurders moeten zich altijd aanmelden bij de KvK. Meldt iemand zich aan die een bestuursverbod heeft, dan kan de KvK dat meteen zien op de lijst. En die persoon vervolgens weigeren als bestuurder.
Daarnaast is het openbaar maken van die lijst ook niet noodzakelijk omdat de eerlijkheid in het handelsverkeer dit vereist. En niet evenredig in relatie tot het beoogde doel.
In een nota van januari 2023 geeft de minister van EZK aan dat zij het advies van de AP niet opvolgt (2).
‘Ontoelaatbaar’, vindt Wolfsen. ‘Op het doel op zich is niets aan te merken, dat is zelfs zeer te begrijpen. Maar de uitwerking van de wet is in strijd met de grondrechten van iedereen. Wij hebben de Tweede Kamer dan ook per brief met klem opgeroepen hiermee niet akkoord te gaan (3).’
https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/sites/default/files/atoms/files/advies_wijziging_handelsregisterbesluit_2021_bestuursverbod_en_rangschikken_op_naam.pdf
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2023D00249&did=2023D00249
https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/sites/default/files/atoms/files/brief_ap_bestuursverboden_in_handelsregister.pdf
