Het aantal klachten over videodeurbellen en andere particuliere camera’s neemt alsmaar toe. Afgelopen jaar ontving de Autoriteit Persoonsgegevens 1.050 telefoontjes van bezorgde burgers die menen dat camera’s in de omgeving meer filmen dan wettelijk is toegestaan. “Privacy is een grondrecht. Maar doordat het hele land nu volhangt met particuliere camera’s, wordt dat recht continu geschonden.” Dat zegt AP-bestuursvoorzitter Aleid Wolfsen in een interview met de Volkskrant (1).
Steeds meer huishoudens in Nederland hebben een deurbel met videocamera bij hun voordeur hangen. Volgens marktonderzoeker Multiscope hingen er in 2021 al 640.000 videodeurbellen in ons land. Inmiddels zijn het er twee keer zoveel, zo’n 1,2 miljoen. Dat betekent dat één op de zeven huishoudens een videodeurbel heeft.
De toezichthouder ontvangt steeds vaker klachten en telefoontjes van bezorgde burgers die zich bespied voelen. Ze vermoeden dat videodeurbellen en andere particuliere camera’s hun privéterrein en delen van de openbare weg op beeld vastleggen. In 2022 uitten ongeveer 800 Nederlanders hun zorgen bij de privacywaakhond, afgelopen jaar waren het er 1.050.
Normaal gesproken onderzoeken medewerkers van de Autoriteit Persoonsgegevens ter plekke of de Europese privacywetgeving wordt geschonden. Door de toegenomen hoeveelheid klachten en een personeelstekort komt daar niets van terecht. De toezichthouder concludeert op basis van eigen onderzoek dat het merendeel van de videodeurbellen er illegaal hangt.
Dat leidt bij sommigen tot dermate grote irritatie dat de rechter eraan te pas moet komen om een oordeel te vellen. Volgens de Volkskrant gebeurde dat vorig jaar ten minste 38 keer. “Dit is voor mensen heel belastend en het kost de samenleving geld. Handhaving zou beter zijn”, zo zegt Wolfsen.
De politie is daarentegen blij dat er steeds meer deurbellen met camera’s bij de voordeur hangen. De beelden die deze camera’s opnemen kunnen nuttig zijn bij opsporingsonderzoeken. Bovendien melden particulieren hun camera steeds vaker bij Camera in Beeld.
Karel van Engelenhoven, projectleider van Camera in Beeld, zei eerder deze week dat het initiatief van de politie meer dan 325.000 geregistreerde beveiligingscamera telt en dat de beelden van onschatbare waarde zijn (2). Dankzij de opnames van 70.000 particuliere camera’s zijn diverse moorden, verkrachtingen en andere geweldsdelicten opgelost. Als de politie een buurtonderzoek uitvoert, vorderen agenten steeds vaker het beeldmateriaal (3) van de camera’s.
Het videomateriaal wordt bovendien steeds vaker in de rechtszaal gebruikt. Volgens demissionair minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz-Zegerius gebeurde dat tussen oktober 2020 en oktober 2023 in 5.500 rechtszaken. “Om die reden ben ik blij met de groei van het aantal particuliere camera’s dat bij de politie is geregistreerd”, zo schreef de bewindsvrouw in reactie op schriftelijke vragen van D66, PvdD, DENK en de SP (4).
Wolfsen vindt dat de politie het ophangen van beveiligingscamera’s aanmoedigt, en daar stoort hij zich aan. Hij vermoedt dat politieagenten ervan uitgaan dat videodeurbellen en andere particuliere camera’s correct zijn opgehangen en dat de beelden zodoende als bewijsmateriaal gebruikt kunnen worden.
Van Engelenhoven is het daar niet mee eens. “Als je de Autoriteit Persoonsgegevens goed leest, staat er dat je je eigendommen mag beveiligen. Ook je auto dus, die in de straat staat en waar een stoep tussen zit”, zei hij eerder deze week.
De projectleider van Camera in Beeld benadrukt tevens dat de eigenaar van een beveiligings- of deurbelcamera nooit in de problemen komt. “Het is aan de rechter uiteindelijk om te bepalen of de beelden gebruikt mogen worden in een strafdossier. Maar dat is iets voor de politie, niet voor de burger.”
Minister Yeşilgöz-Zegerius zei eerder tegen de Tweede Kamer dat ze zich zorgen maakt om het grote aantal verkeerd afgestelde camera’s. De bewindsvrouw zei erbij dat ze blij is dat privacywaakhonden als de Autoriteit Persoonsgegevens en Bits of Freedom er zijn om hier aandacht voor te vragen.
Twijfel je of de camera van de buren jouw privacy aantast? Dan heeft de toezichthouder een aantal tips (5) om hier iets tegen te doen. Ga allereerst met je buren in gesprek. Vraag waarom ze een camera hebben opgehangen en of je de beelden mag zien om te kijken of deze jouw terrein filmt. Als dat het geval is, vraag dan of ze camera anders willen afstellen.
Kom je er samen niet uit? Doe dan het voorstel om buurtbemiddeling in te schakelen, bijvoorbeeld met de wijkagent of een mediator. Mocht dat ook niets opleveren, vraag dan het juridisch loket om hulp. Tot slot kun je overwegen om een klacht in te dienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens, of naar de rechter te stappen. Houd er rekening mee dat bij de laatste optie kosten zijn gemoeid, zoals griffierechten.
(1) https://www.volkskrant.nl/binnenland/slimme-deurbel-leidt-tot-hausse-aan-privacyklachten~b521e5d0/
(2) https://www.vpngids.nl/nieuws/projectleider-camera-in-beeld-van-onschatbare-waarde/
(3) https://www.vpngids.nl/nieuws/politie-vordert-steeds-vaker-videobeelden-deurbelcameras/
(4) https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/kamervragen/detail?id=2023Z16204&did=2023D43855
(5) https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/themas/cameratoezicht/cameragebruik-in-en-om-het-huis/gefilmd-worden-door-de-camera-van-iemand-anders
