De Belastingdienst deelde meer dan 500 keer informatie uit de database van de Fraude Signalering Voorziening (FSV) met derde partijen. In totaal zijn daardoor privégegevens van 851 burgers doorgestuurd. Mogelijk loopt dit aantal nog op, omdat niet alle mailboxen van de fiscus zijn onderzocht.
Dat schrijft staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst Marnix van Rij in een brief (1) aan de Tweede Kamer.
De Fraude Signalering Voorziening of kortweg FSV fungeerde jarenlang als het zwarte boekje van de Belastingdienst. Burgers waarvan de fiscus vermoedde dat ze zich schuldig hadden gemaakt aan belastingfraude, kwamen met naam en toenaam in de FSV terecht. Eenmaal in het systeem was het onmogelijk om er weer uit te komen. Zij kregen de stempel ‘potentiële fraudeur’ opgeplakt.
Meer dan een kwart miljoen Nederlanders ondervonden aan den lijve wat dit betekende. Ze werden bijvoorbeeld onder verscherpt toezicht gesteld. Of ze moesten (tien)duizenden euro’s aan eerder ontvangen toeslagen terugbetalen. In de ergste gevallen werden kinderen buitenshuis geplaatst. De Belastingdienst was keihard en keek niet naar de omstandigheden, hoe schrijnend ook.
In februari 2020 besloten toenmalig staatssecretaris van Toeslagen Alexandra van Huffelen en staatssecretaris van Belastingen Hans Vijlbrief om de FSV offline te halen. De Autoriteit Persoonsgegevens kreeg de opdracht om te onderzoeken hoe ambtenaren met de privacy (2) van burgers omging.
De toezichthouder concludeerde dat de Belastingdienst zijn boekje ver te buiten ging (3). Om te beginnen was er geen wettelijke basis, waardoor iedere verwerking door het systeem onrechtmatig was. Ook bevatte de FSV geen actuele gegevens en was de beveiliging van het systeem niet op orde.
Tot slot zei de privacywaakhond dat gegevens te lang werden bewaard en de functionaris gegevensbescherming (FG) van het ministerie van Financiën te laat werd betrokken bij de Data Protection Impact Assessment (DPIA). Voor dit alles legde de toezichthouder een boete van 3,7 miljoen euro op (3).
Aleid Wolfsen, bestuursvoorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, haalde fel uit naar de fiscus. “De Belastingdienst heeft met FSV de rechten van de 270.000 mensen die op die lijst stonden op ongekende wijze geschonden. Ruim 6 jaar lang. Mensen werden vaak onterecht als fraudeur bestempeld, met vreselijke gevolgen. Stond je in FSV, dan kregen sommigen geen betalingsregeling of kwam je niet in aanmerking voor schuldsanering. De Belastingdienst heeft met FSV levens overhoop gehaald”, aldus Wolfsen.
De Belastingdienst accepteerde de boete en ging niet in beroep (4).
Daarmee is het verhaal nog niet over. Begin dit jaar vroeg de overheid marktonderzoeker PricewaterhouseCooper (PwC) om onderzoek te doen naar het delen van gegevens uit de FSV-systemen met derden. De resultaten van het onderzoek zijn binnen. Met een brief brengt staatssecretaris Van Rij de Tweede Kamer op de hoogte van de bevindingen.
De onderzoekers geven aan dat er in 536 gevallen FSV-informatie is gedeeld met derde partijen, zoals gemeenten, het UWV en de politie. Vier van deze e-mails bevatten exports van delen van de FSV, waardoor in totaal 11.211 BSN-nummers zijn verstuurd. In de resterende 532 mails is informatie gedeeld met derden. Dit betrof in totaal 851 burgers.
Het aantal gedupeerden loopt mogelijk nog verder op. PwC heeft 18 mailboxen met het hoogste risico op het verstrekken van FSV-gegevens onderzocht. De onderzoekers schrijven dat er nog ongeveer 80 mailboxen nader onderzocht dienen te worden. “Indien dezelfde verhouding tussen mailboxen waaruit informatie is gedeeld in het PwC onderzoek ‘gegevensdeling met derden’ wordt toegepast op het onderhavige onderzoek, dan betreft het circa 4.000 burgers waarvan informatie is gedeeld met derden”, zo schrijft Van Rij aan de Tweede Kamer.
De staatssecretaris eindigt zijn brief met de mededeling dat hij alle getroffen burgers schriftelijk wil informeren over de gevolgen van hun registratie in de FSV. Het gaat om zo’n 220.000 burgers. Het zou nog wel eens een behoorlijke poos kunnen duren voordat deze brief op de deurmat valt. “Indien ik het nadere onderzoek afwacht, vertraagt het informeren van de 220.000 burgers met circa 13 weken en moeten zij dus langer wachten op duidelijkheid.”
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z16656&did=2022D34983
https://www.vpngids.nl/privacy/
https://www.vpngids.nl/nieuws/ap-legt-belastingdienst-boete-van-3-7-miljoen-euro-op/
https://www.vpngids.nl/nieuws/belastingdienst-gaat-niet-in-beroep-tegen-avg-boete/
