“Als bestuurder moet je het onderwerp digitalisering serieus nemen en weten waar je staat. Digitalisering is zoveel meer dan alleen een randvoorwaarde voor goed onderwijs.” Een duidelijke oproep van Frank Tigges, bestuurder van Nestas scholengroep om de Monitor Digitalisering Onderwijs 2025 in te vullen. Samen met beleidsmedewerker Remco van der Sluis vertelt hij over het thema digitalisering binnen de scholengroep en de wijze waarop zij de monitor toepassen.
Nestas scholengroep bedient de regio Dordrecht en bestaat uit 22 scholen waar in totaal zo’n 5.000 leerlingen les krijgen. In 2023 hebben Tigges en Van der Sluis MYRA ingevuld. MYRA is de voorloper van de Monitor Digitalisering Onderwijs, met één belangrijk verschil: de nieuw ontwikkelde monitor heeft een stuk minder vragen. Tigges: “Het is waardevol dat je beide perspectieven een plek geeft. Het gaat niet alleen om het strategisch perspectief, maar juist ook om het perspectief van de leraar en de schoolleider. Door de monitor samen in te vullen, weten we welke dingen goed gaan en welke punten meer aandacht nodig hebben.”
De rapportage van MYRA was voor Nestas scholengroep het startpunt om serieus met een aantal thema’s aan de slag te gaan. Tigges vertelt: “Voor ons zaten de actiepunten vooral op het gebied van vaardigheden, gedrag en het privacybeleid. Dit komt grotendeels omdat we zaken als infrastructuur, beveiligde toegang en andere technische randvoorwaarden goed hebben geregeld. Onze scholengroep is namelijk onderdeel van KIEN, een ICT-coöperatie voor scholen in de regio Zuid-Holland.”
Van der Sluis vult aan: “Die coöperatie zorgt dat we heel veel kennis hebben. Omdat het technisch en beleidsmatig goed is geregeld, kom je hierdoor ook sneller op het gebied van de vaardigheden terecht. Op basis van de MYRA-analyse hebben we bijvoorbeeld actiepunten om sneller met de AI-trein mee te kunnen. Denk aan een workshop voor leraren. Door leraren meer kennis te geven over de kansen, en risico’s, van een tool als ChatGPT zie je dat ze het ook meer gaan toepassen. Zo kan ChatGPT heel handig zijn om lessen voor te bereiden. Als je je maar bewust bent van welke informatie je deelt.”
Op basis van de resultaten van MYRA is Nestas scholengroep ook aan de slag gegaan met het thema Wetenschap en Techniek. Dit thema is bovenschools opgepakt door vakdocenten aan te nemen die op alle scholen lesgeven over bijvoorbeeld robotica. Van der Sluis: “Deze benadering is nog vrij nieuw in onderwijsland, maar je ziet dat het werkt. Leerlingen zijn enthousiast en voor groepsdocenten is het ook een praktische manier om hun eigen kennis bij te spijkeren.”
Het mag duidelijk zijn dat Nestas scholengroep mooie stappen heeft gezet om digitaliseringsthema’s te verankeren binnen de scholen. Tigges benadrukt dat er ook serieuze zorgen zijn over dit onderwerp. “De ontwikkelingen op het gebied van digitalisering gaan snel en de kosten blijven stijgen. We hebben veel van onze projecten kunnen oppakken met tijdelijke subsidies. Als die straks aflopen, weet ik niet hoe we verder moeten. We zijn nu dan ook enorm aan het puzzelen hoe we al het moois dat we hebben opgezet, ook betaalbaar kunnen houden.”
Van der Sluis ziet daar ook een risico voor het voortgezet onderwijs. “Onze leerlingen zitten straks in de brugklas met leerlingen van andere scholen. Omdat de bekostiging niet goed is geregeld, is de kans groot dat andere besturen andere keuzes maken waardoor het techniekonderwijs achter blijft. Hierdoor ga je enorme kennisverschillen zien.” Zowel Van der Sluis als Tigges hopen dan ook dat er een structurele financiering komt voor techniek- en digitaliseringsonderwijs. Tigges: “Bij de bekostiging is de focus gericht op basisvaardigheden. Dat is niet raar, maar de technische randvoorwaarden worden vergeten. Dat maakt het nu allemaal erg fragiel.”
Tigges en Van der Sluis weten zeker dat ze de nieuwe Monitor Digitalisering Onderwijs gaan invullen. Tigges: “Ik hoop dat we zien dat we stappen hebben gemaakt, op het gebied van vaardigheden en op het organiseren van veilig en betrouwbaar gebruik van digitale middelen.” Van der Sluis: “Voor ons zijn ook de blinde vlekken heel interessant. Door het invullen van zo’n monitor word je ook aan het denken gezet. Wat is onze mening over bepaalde onderwerpen? Je hebt dan misschien niet direct een oplossing, maar je kunt het wel opnemen in je jaarplan. Vervolgens kun je het beleid weer verder gaan concretiseren. Zo voorkom je dat het alleen bij beleid blijft.”
Van der Sluis kijkt hoopvol naar de benchmark die wordt gepubliceerd. “Het is interessant om te zien waar je staat. Zo kun je ook met andere besturen of regionaal aan de slag gaan met bepaalde thema’s. Ook is het boeiend om te weten of de blinde vlek alleen voor jou geldt, of dat het een blinde vlek is voor de hele sector. Jezelf kunnen staven aan de norm, maakt de monitor sterker.”
