Het voorzitterschap van de Raad en het Europees Parlement hebben een voorlopig akkoord bereikt over het voorstel voor een verordening betreffende e-Codex. Dit systeem is vooral bedoeld om de grensoverschrijdende justitiële communicatie te digitaliseren en de toegang tot de rechter voor burgers en bedrijven te verbeteren.
“Een modern rechtsstelsel, dat bestand is tegen crisissituaties, is cruciaal om het recht van burgers op toegang tot de rechter en op een eerlijk proces te waarborgen. Het bereikte akkoord is een belangrijke stap in die richting. Hierdoor wordt e-Codex de digitale ruggengraat van de justitiële samenwerking in burgerlijke en strafzaken binnen de EU. De e-Codex-verordening zal zorgen voor een duurzaam systeem waarmee justitiële autoriteiten gemakkelijk en snel kunnen communiceren in grensoverschrijdende procedures. Dit was een van de prioritaire dossiers van het Sloveense voorzitterschap en we zijn blij dat we snel tot een compromistekst konden komen.” - Marjan Dikaučič, Sloveens minister van Justitie
De digitalisering van justitie moet de toegang tot de rechter vergemakkelijken, de efficiëntie in het algemeen verbeteren en de veerkracht van rechtsstelsels bij crisissen zoals de COVID-19-pandemie waarborgen. Het e-Codex-systeem (e-Justice Communication through Online Data Exchange) is een belangrijk technologisch en digitaal hulpmiddel om de grensoverschrijdende justitiële communicatie te moderniseren.
e-CODEX zorgt ervoor dat de IT-systemen die door justitiële autoriteiten worden gebruikt, interoperabel zijn. Het maakt het mogelijk verschillende nationale e-justitiestelsels met elkaar te verbinden, zodat gegevens in verband met dossiers in burgerlijke en strafzaken kunnen worden uitgewisseld.
Dit systeem is al een aantal jaren in ontwikkeling en wordt momenteel nog steeds beheerd door een consortium van lidstaten en andere organisaties. Het compromis voorziet erin dat het beheer op de lange termijn wordt overgedragen aan eu-LISA, om een duurzaam rechtskader tot stand te brengen.
Dat agentschap moet de verantwoordelijkheid voor het e-CODEX-systeem op zijn vroegst op 1 juli 2023 en uiterlijk op 31 december 2023 overnemen. De voorlopige tekst bevat bepalingen om de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht te vrijwaren, bijzonderheden over de bestuurs- en beheersstructuur van eu-LISA, en mogelijkheden voor de lidstaten om bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van e-Codex.
Het voorlopige akkoord moet nog door de Raad en het Europees Parlement worden goedgekeurd, voordat de verordening formeel kan worden aangenomen.
Het e-Codex-systeem bestaat uit een pakket softwarecomponenten die de connectiviteit tussen nationale systemen mogelijk maken. Gebruikers (bevoegde justitiële autoriteiten, juristen en burgers) kunnen documenten, juridische formulieren, bewijsmateriaal of andere informatie snel en veilig elektronisch verzenden en ontvangen. Op die manier zorgt e-Codex voor interoperabele en beveiligde gedecentraliseerde communicatienetwerken tussen nationale IT-systemen bij grensoverschrijdende samenwerking in burgerlijke en strafzaken. Zo ondersteunt e-Codex reeds het digitaal systeem voor de uitwisseling van elektronisch bewijsmateriaal, alsook uitwisselingen in verband met Europese onderzoeksbevelen en wederzijdse rechtshulp op het gebied van justitiële samenwerking in strafzaken.
