EU-lidstaten sluiten cyberfront: blauwdruk moet gezamenlijke aanpak versterken

Volgens de Poolse vicepremier en minister van Digitale Zaken, Krzysztof Gawkowski, biedt de blauwdruk houvast aan lidstaten om cyberaanvallen sneller te herkennen, beter te bestrijden en ervan te herstellen. Tegelijk moet het document bijdragen aan een beter voorbereide en veerkrachtigere EU – een belangrijk speerpunt van het huidige Poolse voorzitterschap van de Raad van de EU.

De nieuwe blauwdruk bouwt voort op de eerste versie uit 2017, maar houdt nu ook rekening met recente ontwikkelingen, zoals de NIS2-richtlijn en de Cyber Solidarity Act. Het plan biedt lidstaten concrete richtlijnen om hun paraatheid en samenwerking te versterken in een steeds complexer cyberdreigingslandschap.

Waarom is de blauwdruk nodig?

Digitale technologie en wereldwijde verbondenheid zijn essentieel voor de Europese economie en samenleving. Maar die digitalisering brengt ook nieuwe kwetsbaarheden met zich mee. Hybride dreigingen en cyberaanvallen kunnen niet alleen economische schade veroorzaken, maar ook de veiligheid van burgers onder druk zetten.

Hoewel lidstaten zelf verantwoordelijk blijven voor het aanpakken van cyberincidenten, kunnen sommige aanvallen zo grootschalig zijn dat ze meerdere landen tegelijk raken – of de nationale capaciteit om te reageren overstijgen. In zulke gevallen is het cruciaal dat landen samenwerken op technisch, operationeel én politiek niveau.

De blauwdruk legt uit wanneer de EU een incident als een "crisis op Unieniveau" beschouwt en welke instanties dan betrokken moeten worden. Zo spelen onder andere het EU-agentschap voor cyberbeveiliging (ENISA) en het EU-CyCLONe-netwerk een coördinerende rol bij crisissituaties. Ook is er aandacht voor duidelijke communicatie met het publiek, zowel tijdens als na een crisis.

Daarnaast wordt het belang benadrukt van samenwerking tussen civiele en militaire instanties – onder meer via informatie-uitwisseling met partners als de NAVO, wanneer dat nodig is.

Leren van crises

Tot slot bevat de blauwdruk richtlijnen voor het herstel na een cybercrisis. Daarbij is er ook aandacht voor het delen van ervaringen en lessen tussen lidstaten, zodat de gezamenlijke aanpak van cyberdreigingen steeds beter wordt.

Achtergrond

Sinds de eerste blauwdruk in 2017 zijn zowel het dreigingsbeeld als het Europese beleid rond cyberveiligheid sterk veranderd. Nieuwe wetgeving, zoals de NIS2-richtlijn en de Cyber Solidarity Act, maken een geactualiseerd kader noodzakelijk. De Poolse EU-voorzitterschap gaf prioriteit aan dit onderwerp en organiseerde begin maart in Warschau een speciale bijeenkomst van telecomministers om de nieuwe blauwdruk vorm te geven.