Vandaag, 7 september 2023, hebben zeven personen een brief ontvangen van het Openbaar Ministerie (OM). Het gaat om mensen die hebben aangegeven niet aanwezig te zijn geweest bij de demonstratie van klimaatactivisten op 5 november 2022 op Schiphol. De zeven hadden eerder een waarschuwingsbrief van het OM gekregen, waarin werd gesteld dat ze bij de demonstratie aanwezig waren. Onderzoek heeft uitgewezen dat dat onterecht door de Koninklijke Marechaussee (KMar) is vastgesteld.
Met deze brief biedt het OM hiervoor excuses aan. Verder wordt in deze brief uitgelegd dat de persoonsgegevens van de zeven in relatie tot de demonstratie worden verwijderd. Het OM hecht grote waarde aan de kwaliteit van de opsporing en elke burger moet daarop kunnen vertrouwen. Het OM betreurt dat het hier niet goed is gegaan en zal er alles aan doen om dit in de toekomst te voorkomen. Daarom wordt het identificatieproces van 5 november 2022 door de KMar opnieuw bekeken.
Op 5 november 2022 hield de KMar op de luchthaven Schiphol ongeveer vierhonderd demonstranten aan die meededen aan een klimaatactie. Het merendeel van hen wilde zich niet identificeren, of had maatregelen genomen om hun identificatie te bemoeilijken. De KMar heeft de identificatie van deze personen achteraf gedaan met behulp van gesloten bronnen (politie-informatie) en open bronnen (social media).
Het OM heeft in juli 2023 aan 175 personen een waarschuwingsbrief gestuurd waarin werd gesteld dat zij hadden deelgenomen aan de klimaatdemonstratie op Schiphol op 5 november 2022. Daarna hebben acht personen aangegeven dat zij daar op die dag niet aanwezig waren. De KMar heeft in opdracht van het OM opnieuw onderzoek gedaan naar deze acht identificaties. Op basis van de uitkomsten heeft het OM geconcludeerd dat van zeven van hen inderdaad niet kan worden vastgesteld dat zij op die dag op Schiphol aanwezig waren. Deze misstap wordt rechtgezet en hun persoonsgegevens in het kader van de demonstratie op 5 november 2022 worden door het OM en de KMar verwijderd. Het onderzoek naar de achtste persoon loopt nog.
Plaatsvervangend hoofdofficier van justitie van parket Noord-Holland Corien Fahner: ‘’Dat het hier niet goed is gegaan, is verontrustend en daar bieden we onze excuses voor aan. Vanuit het OM zijn we uiteraard met de Marechaussee in gesprek gegaan over hoe dit zo heeft kunnen lopen.’’ In opdracht van het OM onderzoekt de KMar op welke wijze zij de identiteit van de andere geïdentificeerde klimaatdemonstranten heeft vastgesteld. Die verificatie is naar verwachting begin oktober afgerond. Als blijkt dat van meer mensen ten onrechte is vastgesteld dat ze bij de demonstratie aanwezig waren, zullen ook zij daarvan op de hoogte worden gesteld. Dit zal tevens openbaar gemaakt worden.
Daarnaast wilde het OM een 35-jarige man uit Beilen vervolgen voor het wederrechtelijk binnendringen van beveiligd luchtvaartterrein, omdat hij zich had vastgeketend aan een vliegtuig. De zaak tegen hem wordt geseponeerd. Uit onderzoek bleek dat de man weliswaar aanwezig was bij de klimaatdemonstratie op het beveiligde gedeelte van de luchthaven, maar dat hij niet de persoon was die zich had vastgeketend aan een vliegtuig. Deze persoon heeft het terrein verlaten toen de KMar daartoe opriep.
Onder dit persbericht vindt u de brief die door het OM aan de zeven mensen in kwestie heeft gestuurd.
Geachte heer/mevrouw,
Op 12 juli 2023 heeft het OM aan u een waarschuwingsbrief gestuurd in verband met de demonstratie op de luchthaven Schiphol op 5 november 2022. Op [datum] heeft u het OM laten weten dat u niet op de demonstratie aanwezig bent geweest. Het OM heeft van meerdere mensen het signaal gekregen dat zij niet aanwezig waren bij die demonstratie, en ten onrechte daarmee in verband zijn gebracht. Dat was de reden voor het OM om de Koninklijke Marechaussee (KMar) nader onderzoek te laten doen naar de wijze waarop de identificatie door hen heeft plaatsgevonden. Hierover heeft u op [datum] een gesprek gehad bij de KMar. Op basis van deze onderzoeksresultaten concludeer ik dat u niet bij de demonstratie aanwezig bent geweest en dat u onterecht een waarschuwingsbrief van het OM heeft ontvangen.
Dat betreur ik ten zeerste. Ik bied u daarvoor mijn welgemeende excuses aan.
Ik kan mij goed voorstellen dat de brief van 12 juli vragen bij u oproept. Vragen als ‘hoe zijn jullie bij mij als persoon terechtgekomen?’ en ‘wat gebeurt er met mijn persoonsgegevens? Dat zal ik verder toelichten.
Tijdens de demonstratie op Schiphol heeft een groep van meer dan 400 demonstranten zich de toegang verschaft tot het beveiligde deel van de luchthaven door onder andere hekken te vernielen en eroverheen te klimmen. Dat leverde, naast strafbare feiten, ook een gevaar op voor de vliegveiligheid en alle betrokkenen, waaronder de demonstranten zelf. Die situatie diende daarom zo snel mogelijk te worden beëindigd. Gelet op de grootte van de groep hebben de demonstranten eerst de mogelijkheid gekregen om vrijwillig te vertrekken en dit heeft een deel ook gedaan. De overige groep demonstranten bleef op het luchthaventerrein, van wie een aantal personen zich heeft vastgeketend aan vliegtuigen.
Er is besloten om deze groep personen aan te houden. Bij een aanhouding wordt altijd gecontroleerd wie de persoon is die is aangehouden. Bij een aantal personen is dat gelukt, bij een deel van de groep was het niet mogelijk om de identiteit vast te stellen. Deze personen hadden verschillende maatregelen genomen om niet geïdentificeerd te worden, zoals het bewerken van de vingertoppen met lijm en het niet bij zich dragen van een identiteitsbewijs. Omdat identificatie op dat moment niet mogelijk was, is besloten om van deze personen een foto te maken en hen heen te zenden.
Op basis van de gemaakte foto’s is door de KMar vervolgens verder onderzoek verricht om de identiteit van de personen die niet geïdentificeerd konden worden alsnog te achterhalen. Hiervoor is gebruik gemaakt van zowel gesloten bronnen (zoals politie-informatie) als open bronnen (zoals social media). Op deze manier is een deel van de personen geïdentificeerd. Bij een aantal personen, concludeert het OM achteraf dat sprake is van een onjuiste identificatie en dat daarin dus fouten zijn gemaakt. Zo ook bij u. In uw geval [persoonlijke toelichting].
Deze misstap wordt rechtgezet, door de registratie van uw persoonsgegevens in het kader van de demonstratie op 5 november 2022 te verwijderen. De KMar zal dezelfde maatregelen treffen. Hiermee wordt u niet langer in verband gebracht met de demonstratie op 5 november 2022.
Ik hoop u met het voorgaande voldoende te hebben geïnformeerd. Uiteraard kan ik mij goed voorstellen dat u nog vragen heeft. Hiervoor kunt u met ons contact opnemen.
Met vriendelijke groet,
mr. C. Fahner
Plv. hoofdofficier van justitie
