Een Haagse vestiging van supermarktketen Jumbo vraagt bezoekers om hun postcode in te voeren als ze hun boodschappen afrekenen bij een zelfscankassa. De winkel zegt deze informatie nodig te hebben om ‘de service te verbeteren’, maar geeft verder geen tekst en uitleg. De Autoriteit Persoonsgegevens en de Consumentenbond zetten hun vraagtekens hierbij.
Dat zeggen de belangenorganisaties in een reactie tegenover het Algemeen Dagblad.
Bezoekers van een Jumbo filiaal in Den Haag keken even vreemd op toen ze hun boodschappen wilden afrekenen bij een zelfscankassa. Normaliter verschijnt het betaalvenster in beeld om te betalen. Sommige klanten vertellen op sociale media dat er nu een extra scherm was toegevoegd. Daarin vroeg de supermarkt om hun postcode. Deze informatie is naar eigen zeggen noodzakelijk om ‘de service te verbeteren’ en de winkel ‘te optimaliseren’.
Dat is de enige verklaring die klanten te zien kregen. Ze hebben de mogelijk om te weigeren hun postcode door te geven, maar dat is niet eenvoudig. Deze optie is namelijk goed verborgen tussen een aantal niet-gerelateerde instellingen. Het is niet zo dat er een weiger-knop te zien is op het scherm waar de postcode opgegeven moet worden.
Een postcode bestaat uit vier letters en twee cijfers. De cijfers vertellen in welke stad, dorp, buurt of wijk iemand woont, de letters in welke straat. Door je postcode door te geven aan een commerciële partij, vertel je in feite waar je woont. Voor een exacte locatie is tevens een huisnummer noodzakelijk. Voor commerciële partijen is het interessant om te weten waar hun klanten vandaan komen.
Bedrijven en organisaties mogen bij hun klanten informeren naar hun postcode. Zij moeten dan wel de mogelijkheid hebben om dit te weigeren. Verder moet glashelder zijn waarom een partij geïnteresseerd is in deze informatie en wat ze ermee doet. Tot slot moet er een juridische grondslag zijn om postcodes te verzamelen van klanten.
De Autoriteit Persoonsgegevens twijfelt of de Haagse vestiging van de Jumbo aan deze eisen voldoet. “Een supermarkt mag alleen om dat soort gegevens vragen als er een wettelijk correcte grondslag voor is, die duidelijk is voor de klanten. De verantwoordelijkheid om daar transparant in te zijn, ligt bij de supermarkt. In dit geval is het niet illegaal, maar de verklaring over wat er met de gegevens gebeurt is ook zeker niet duidelijk”, vertelt een woordvoerder van de toezichthouder tegenover het Algemeen Dagblad.
Ook de Consumentenbond is niet te spreken over de werkwijze van het supermarktfiliaal. “Als je makkelijk kan weigeren is het in principe geen probleem. Je moet wel weten waar je mee instemt. Volgens de AVG [Algemene Verordening Gegevensbescherming, red.] moet het voor de klant wel duidelijk zijn waar de gegevens voor gebruikt worden”, aldus de belangenorganisatie. In deze zaak is daar geen sprake van.
De woordvoerder van de supermarktketen zegt dat het klanten om hun postcode vraagt om de rol van de winkel te onderzoeken. “De verzamelde data gaan naar onze afdeling marktonderzoek die deze verder analyseren. Vanzelfsprekend is er geen koppeling met bankgegevens of camerabeelden.”
Sommige mensen zeggen op Twitter dat Jumbo hen niet de optie geeft om te weigeren. De oplossing die zij hebben bedacht is om een valse, niet-bestaande postcode op te geven. Anderen zeggen de postcode van het hoofdkantoor van de Jumbo in te voeren.
