Kamerleden verwijderen TikTok om privacyrisico’s

Dat blijkt uit een rondgang van BNR (1).

Kamerleden verwijderen TikTok ‘uit voorzorg’

Het medium benaderde vijftig Tweede Kamerleden met de vraag in welke mate ze actief waren op TikTok. De helft van hen reageerde. Elf accounts bleken nep te zijn, vijftien waren er daadwerkelijk van Kamerleden. Zeven van hen gaven aan de applicatie van hun smartphone te hebben verwijderd. De belangrijkste reden hiervoor: bescherming van hun privacy (2).

Derk Boswijk (CDA) zegt niet langer op TikTok actief te zijn vanwege een mogelijke link met China. “Ik heb het zekere voor het onzekere genomen”, reageert Queeny Rajkowski (VVD). Johnas van Lammeren en Leonie Vestering (beiden PvdD) verwijderden de app ook van hen mobiele telefoon. “De Partij voor de Dieren maakt zich grote zorgen over TikTok en de inbreuk die het maakt op onze privacy”, schrijft een woordvoerder.

Kauthar Bouchallikht (GroenLinks) geeft aan TikTok te gebruiken om contact te houden met de achterban, maar dat ze de app na ieder gebruik “uit voorzorg” verwijdert. Andere Tweede Kamerleden zeggen wel actief te zijn op TikTok, maar de app niet op hun telefoon te hebben geïnstalleerd.

Het ministerie van VWS en Defensie hebben, op aanraden van de Dienst Publieke Communicatie (DPC), al geruime tijd niets meer gepost op TikTok. De dienst adviseerde afgelopen jaar om het gebruik van het videoplatform op te schorten totdat TikTok haar gegevensbeschermingsbeleid heeft aangepast. Dat advies is nog altijd van kracht.

Nederlandse stichtingen klagen TikTok aan om privacyschending

TikTok ligt al geruime tijd onder vuur, omdat het de privacy van gebruikers niet serieus zou nemen. In juli 2021 legde de Autoriteit Persoonsgegevens (3) om die reden een boete van 750.000 euro op aan het platform. In de ogen van de toezichthouder deed het bedrijf te weinig om kinderen te informeren over welke gegevens het sociale netwerk verzamelde, en wat er met deze data gebeurde. TikTok kondigde aan in beroep te gaan tegen het boetebesluit.

Drie verschillende Nederlandse stichtingen klagen TikTok aan en eisen miljarden aan schadevergoeding wegens privacyschending, het verzamelen van (teveel) gebruikersgegevens, uitbuiting van kinderen die actief zijn op het platform en het onrechtmatig voorschotelen van gepersonaliseerde advertenties. De rechtbank van Amsterdam bepaalde eind vorig jaar dat de rechtszaken mogen doorgaan (4). De inhoudelijke behandeling gaat in februari van start.

Meerdere partijen vragen om TikTok-verbod

De aversie jegens TikTok gaat zelfs zo ver dat er politieke partijen zijn die het videoplatform geheel willen verbieden (5) in ons land. Eén van die partijen is de ChristenUnie. Dat heeft te maken met de nieuwe gebruikersvoorwaarden die sinds 2 december van kracht zijn. Sindsdien mag het platform gegevens van Nederlandse gebruikers verzamelen en delen met China (6). “Het is onze taak om de privacy van burgers te beschermen. Het is onwenselijk dat een Chinees bedrijf, dat niet los kan worden gezien van de Chinese overheid, zo’n grote bulk aan data ontvangt en zendt naar jonge mensen”, vertelde Don Ceder over de kwestie.

De PvdD (7) pleitte al eerder voor een verbod op het gebruik van TikTok, omdat de in-app browser van de app is uitgerust met een ingebouwde keylogger (8). Daarmee is het in theorie mogelijk om alles wat gebruikers intypen op het digitale toetsenbord van hun smartphone te verzamelen en door te sturen.

Minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind zei in een reactie dat hij het zorgelijk (9) vindt als TikTok toetsaanslagen van gebruikers verzamelt en verwerkt. “Ik deel de mening dat het gezien de veiligheidsrisico’s absoluut onacceptabel zou zijn wanneer TikTok gegevens ten aanzien van toetsenbordinvoer op onrechtmatige wijze zou verwerken”, zo schreef hij in een brief aan de Tweede Kamer.

Weerwind benadrukte dat het niet de taak van het kabinet, maar de Autoriteit Persoonsgegevens is om eventueel in te grijpen. Hij beloofde dat zijn collega, staatssecretaris van Digitalisering Alexandra van Huffelen, met het bedrijf om tafel ging en de zorgen van het kabinet zou overbrengen.

Ook in het buitenland is men bezorgd over TikTok

Ook in het buitenland wordt TikTok het vuur aan de schenen gelegd. De Information Commissioner’s Office (ICO) (10) overweegt om TikTok een boete van 27 miljoen pond op te leggen voor het jarenlang schenden van de Britse privacywetgeving. Tussen mei 2018 en juli 2020 verwerkte het videoplatform zonder toestemming van ouders persoonsgegevens van kinderen die jonger waren dan 13 jaar. Verder vergaarde het bedrijf zonder wettelijke grondslag bijzondere persoonsgegevens als etniciteit, geloofsovertuiging en seksuele geaardheid. Tot slot liet de communicatie over wat het bedrijf met de data zou doen te wensen over.

Ook in de VS is het hommeles met TikTok. Diverse leden van de Inlichtingencommissie van de Amerikaanse Senaat eisten dat de Federal Trade Commission (FTC) een onderzoek instelt (11) naar de dataverzamelings- en beveiligingspraktijken van TikTok. Afgelopen zomer bevestigde TikTok-topman Shou Zi Chew dat een handjevol Chinese medewerkers toegang heeft tot gegevens van Amerikaanse gebruikers (12). Volgens de CEO ging het om zaken als openbare video’s en reacties daarop. Alleen Chinese TikTok-medewerkers die “een aantal interne veiligheidsprotocollen” volgden, mochten deze data raadplegen.

CNIL deelde in januari nog een boete van 5 miljoen euro (13) uit aan TikTok. De Franse toezichthouder oordeelde dat het platform onnodig moeilijk maakt voor gebruikers om cookies te weigeren op de website.

1. https://www.bnr.nl/nieuws/politiek/10502798/tiktok-exodus-kamerleden-verwijderen-app-vanwege-privacygevaar

2. https://www.vpngids.nl/privacy/

3. https://www.vpngids.nl/nieuws/tiktok-krijgt-boete-van-750-000-euro-van-ap/

4. https://www.vpngids.nl/nieuws/rechter-nederlandse-stichtingen-mogen-tiktok-aanklagen/

5. https://www.vpngids.nl/nieuws/christenunie-pleit-voor-verbod-op-tiktok-in-nederland/

6. https://www.vpngids.nl/nieuws/tiktoks-nieuwe-privacybeleid-geeft-aan-dat-te-delen-met-china/

7. https://www.vpngids.nl/nieuws/pvdd-wil-tiktok-blokkeren-totdat-keylogger-is-uitgeschakeld/

8. https://www.vpngids.nl/veilig-internet/malware/wat-is-een-keylogger/

9. https://www.vpngids.nl/nieuws/weerwind-verwerken-van-toetsenbordinvoer-door-tiktok-onacceptabel/

10. https://www.vpngids.nl/nieuws/ico-overweegt-boete-van-30-miljoen-euro-voor-tiktok/

11. https://www.vpngids.nl/nieuws/senatoren-willen-dat-ftc-onderzoek-instelt-naar-tiktok/

12. https://www.vpngids.nl/nieuws/tiktok-heeft-toegang-tot-data-amerikaanse-gebruikers/

13. https://www.vpngids.nl/nieuws/cnil-deelt-boete-van-5-miljoen-euro-uit-aan-tiktok/