Sinds begin november moeten gebruikers van Instagram en Facebook die niet gevolgd willen worden een "privacy fee" betalen van maximaal € 251,88 per jaar. Terwijl één (gratis) klik genoeg is om toestemming te geven om gevolgd te worden, kunnen gebruikers hun toestemming alleen intrekken door het ingewikkelde proces van overstappen naar een betaald abonnement te doorlopen. Dit is illegaal, aangezien de GDPR duidelijk stelt dat het intrekken van je toestemming "net zo eenvoudig" moet zijn als het geven ervan. In aanvulling op een vorige noyb klacht over de toestemmingsfase van het "betaal of oké"-systeem, heeft noyb vandaag een aanvullende klacht ingediend bij de Oostenrijkse gegevensbeschermingsautoriteit om rekening te houden met de situatie rond de intrekking.
Het is nog maar zes maanden geleden dat het Europese Hof van Justitie (HvJEU) oordeelde dat Meta's omgang met gebruikersgegevens illegaal was. Toch heeft de sociale mediagigant zijn derde poging gedaan om de Europese privacywetgeving te omzeilen. In plaats van gebruikers om toestemming te vragen, brengt Meta nu kosten in rekening voor het kiezen van een privacy-vriendelijke instelling. Vanaf begin november 2023 kost het tot €251,88 per jaar om je fundamentele recht op gegevensbescherming op Facebook en Instagram te behouden. Gebruikers die niet willen betalen, zullen moeten accepteren dat ze worden gevolgd voor gerichte reclame. noyb heeft in november 2023 al een klacht ingediend tegen deze aanpak.
Maar Meta's ernstig gebrekkige benadering van vrije toestemming is niet het enige probleem. Als gebruikers eenmaal toestemming hebben gegeven om gevolgd te worden, is er geen eenvoudige manier om dit later weer in te trekken. Dit is illegaal. Ondanks dat artikel 7 van de GDPR duidelijk stelt dat "het net zo gemakkelijk moet zijn om toestemming in te trekken als om toestemming te geven", is de enige optie om de (één-klik) toestemming "in te trekken" de aanschaf van een abonnement van € 251,88. Bovendien moest de klager door verschillende vensters en banners navigeren om de pagina te vinden waar hij de toestemming daadwerkelijk kon intrekken.
Massimiliano Gelmi, advocaat gegevensbescherming bij noyb: "De wet is duidelijk, het intrekken van toestemming moet net zo eenvoudig zijn als het geven ervan. Het is pijnlijk duidelijk dat het betalen van € 251,88 per jaar om toestemming in te trekken niet zo eenvoudig is als het klikken op een "Oké"-knop om de tracking te accepteren."
De European Data Protection Board (EDPB) noemt in haar richtlijnen zelfs monetaire kosten als voorbeeld van een last die onverenigbaar is met het principe van artikel 7 GDPR, waarmee duidelijk wordt dat Meta het intrekken van toestemming lang niet zo makkelijk maakt als het geven van toestemming.
noyb heeft nu namens één klager een klacht ingediend bij de Oostenrijkse autoriteit voor gegevensbescherming (DSB). De autoriteit zou Meta moeten opdragen haar verwerkingsactiviteiten in overeenstemming te brengen met de Europese wetgeving inzake gegevensbescherming en gebruikers een gemakkelijke manier te bieden om hun toestemming in te trekken - zonder daarvoor een vergoeding te hoeven betalen. Daarnaast stelt noyb voor dat de autoriteiten een boete opleggen om verdere schendingen van de GDPR te voorkomen. De zaak zal waarschijnlijk door de Oostenrijkse DSB worden doorgestuurd naar de Ierse DPC, die de "hoofdautoriteit" is voor Meta in de EU.