Nederland heeft de zesde plaats heroverd op de World Press Freedom Index van Reporters Without Borders. Ondanks de verbetering, zijn er zorgen over de toegang tot informatie door journalisten.
De persvrijheidsmonitor wordt jaarlijks gepubliceerd op 3 mei, de internationale Dag van de Persvrijheid (1). De stijging van Nederland in de ranglijst volgt op een dramatische daling in 2022, veroorzaakt door de moord op journalist Peter R. de Vries.
Er blijven wel zorgen. Eén van de belangrijkste pijnpunten die de monitor dit jaar belicht, is de problematiek rond de Wet open overheid (Woo). Meer dan de helft van de journalisten (57 procent) sprak zich uit over de gebrekkige medewerking van de overheid bij het verkrijgen van informatie.
Onderzoek van Centerdata toont dat de overheid vaak de wettelijke termijnen voor het afhandelen van informatieverzoeken overschrijdt. Daarnaast worden verzoeken frequent geweigerd op basis van 'uitzonderingsgronden', wat resulteert in het grotendeels onleesbaar gemaakte delen informatie of het volledig weigeren van documenten.
De toekomst van persvrijheid in Nederland lijkt gemengde signalen te geven. Terwijl Nederland internationaal gezien een herstel laat zien, wijst de binnenlandse situatie op significante uitdagingen, vooral op het gebied van de veiligheid en toegang tot informatie voor journalisten.
Het Persvrijheidsfonds neem zich voor in volgende jaren te rapporteren over aspecten zoals mediaconcentratie en journalistieke onafhankelijkheid.
(1) https://www.nvj.nl/system/files_force/bijlages/30-4-2024%20Persvrijheidsmonitor%20Vormgeving%202023.pdf?download=1
