Zo’n 53 procent van de Nederlanders vreest dat zijn of haar persoonlijke gegevens online niet veilig zijn. Dat blijkt uit onderzoek van juridisch probleemoplosser ARAG. Een gebrek aan kennis en kunde op het gebied van digitale fraude baart ARAG veel zorgen. Wel is bijna 70 procent van de Nederlanders steeds meer bezig met de veiligheid van hun online gegevens.
Volgens Hanneke Rommelaar, jurist bij ARAG en gespecialiseerd in consumentenrecht, neemt het aantal gevallen van fraude toe. Denk aan de vele phishingberichten en de relatief nieuwe WhatsApp-fraude. Bij deze laatste vorm doen cybercriminelen zich voor als een bekende en vragen je via WhatsApp om geld over te maken.
Rommelaar: “De verhalen over bankrekeningen die worden geplunderd staan niet meer op zichzelf. Het beeld dat alleen ouderen slachtoffer zijn van online fraude is bovendien sterk achterhaald. Tegenwoordig kun je bij het aanklikken van één frauduleuze link in een WhatsApp of e-mail al zwaar in de problemen zitten. Logisch dat men hier bezorgd over is”.
Uit het onderzoek komt ook naar voren dat een groot aantal Nederlanders (19%) niet bekend is met de gevolgen van internetfraude. Bijna een kwart zou bovendien geen voorzorgsmaatregelen treffen tegen online fraude. Zij vertrouwen op hun eigen beoordelingsvermogen online. “Opvallend”, noemt Rommelaar dat, “dit staat namelijk haaks op het aantal incidenten dat plaatsvindt.”
Onderzoek dat het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) begin 2021 publiceerde gaf nog een ander beeld. Daaruit kwam naar voren dat 90 procent van de internetgebruikers die ouder zijn dan 12 jaar wél voorzorgsmaatregelen treft. Het gaat in dit geval om het beperken van toegang tot locatiegegevens, het verbieden van commercieel gebruik van persoonsgegevens en het controleren van de veiligheid van de website.
Ook uit ARAG’s onderzoek blijkt dat Nederlanders vaak de veiligheid van websites controleren. Zo kijken ze naar het slotje naast de URL, checken ze de betaalmogelijkheden, lezen de recensies van andere consumenten en controleren de contactgegevens van online webshops. Dit is een goed begin, maar niet voldoende.
Rommelaar raadt daarom aan “de gegevens van de verkoper te controleren op de website van de politie. Ook kun je kijken hoe lang een verkoper actief is en wat voor beoordelingen diegene heeft ontvangen.” Met andere woorden: let goed op.
Om de Nederlander zoveel mogelijk te behoeden voor cybercriminaliteit heeft ARAG onderstaande checklist opgesteld. Deze lijst bestaat uit adviezen die de juristen zelf aan hun cliënten meegeven.
Reageer nooit op mails, appjes of sms-jes van de bank, creditcardmaatschappij, of telefoon- of internetprovider waarin zij vragen om in te loggen via een link of QR-code. Verwijder de e-mail. Neem bij twijfel altijd contact op met de bank, creditcardmaatschappij of provider.
Krijg je een betaalverzoek van een onbekende, klik niet op de link en verwijder het bericht direct. Krijg je een (twijfelachtig) betaalverzoek van een bekende, probeer diegene dan altijd telefonisch te bereiken om te controleren of het betaalverzoek klopt.
Stuur geen bankpas, identiteitskaart of rijbewijs op naar derden. Een bank of andere instantie zal hier namelijk nooit om vragen. Zet ook geen foto’s van je bankpas, identiteitskaart of rijbewijs op social media.
Controleer of in de URL van een webshop het ‘slotje’ staat. Kijk bij twijfel ook of de webshop een keurmerk als ‘Thuiswinkel Waarborg’ heeft. Vertrouw je een link nog niet helemaal, controleer de link dan via checkjelinkje.nl.
Als iemand of een instantie in bitcoins betaald wil worden, dan gaat het meestal om phishing. Klik meegestuurde links niet aan en verwijder deze direct.
Gebruik een apart aangemaakt mailadres om online te shoppen, om te voorkomen dat je je privé- of werkmail blootstelt aan talloze webshops.
Tot slot, verander regelmatig je wachtwoorden en zorg dat je wachtwoorden niet gemakkelijk te raden zijn.
Als je onverhoopt toch slachtoffer bent geworden van online fraude, kan dit worden gemeld aan je rechtsbijstandsverzekeraar. Deze zal nagaan of de gegevens van de oplichter bekend zijn of achterhaald kunnen worden, waarna deze kan worden aangeschreven. Ook gaat de verzekeraar per individueel geval na of de bank tot vergoeding moet overgaan.
De juridische probleemoplosser heeft het onderzoek laten uitvoeren door onderzoeksbureau MWM2. Er namen 2.091 Nederlanders met een betaalde baan tussen de 18 en 67 jaar deel aan de enquête. Deelnemers werden gevraagd naar hun ervaring en kennis van online fraude en cybercriminaliteit.
Op de vraag met welk doel dit onderzoek wordt uitgevoerd, vertelt een woordvoerder: “ARAG voert geregeld onderzoek uit om een vinger aan de pols te houden in de Nederlandse samenleving. De uitkomst van het onderzoek heeft als primair doel om te monitoren wat er gebeurt rondom bepaalde thema’s in de maatschappij, zoals in dit geval cybercriminaliteit”.
