Vandaag heeft noyb.eu meer dan 500 klachten verzonden naar bedrijven die onwettige cookiebanners gebruiken — de grootste lading klachten sinds de AVG (ofwel GDPR) in werking trad. Volgens de wet moeten gebruikers een duidelijke ja/nee-optie krijgen wanneer ze om toestemming worden gevraagd. Aangezien de meeste banners niet voldoen aan de vereisten van de AVG, heeft noyb software ontwikkeld die verschillende soorten onrechtmatige cookiebanners herkent en automatisch klachten genereert. noyb geeft bedrijven niettemin een maand de tijd om aan de EU-wetgeving te voldoen alvorens de formele klacht in te dienen. noyb zal dit systeem gebruiken om ervoor te zorgen dat in een jaar tot 10.000 van de meest bezochte websites in Europa aan de vereisten voldoen. Als de aanpak werkt, zullen gebruikers de komende maanden op steeds meer websites eenvoudige en duidelijke „ja of nee”-opties te zien krijgen.
De AVG was bedoeld om ervoor te zorgen dat gebruikers volledige controle hebben over hun gegevens, maar online zijn is voor mensen in heel Europa een frustrerende ervaring geworden. Op elke hoek van het web verschijnen irritante cookiebanners, die het vaak uiterst ingewikkeld maken om op iets anders dan de „aanvaarden”-knop te klikken. Bedrijven gebruiken zogenaamde „dark patterns” om meer dan 90% van de gebruikers „akkoord” te laten gaan, terwijl uit de statistieken blijkt dat slechts 3% van de gebruikers daadwerkelijk akkoord wil gaan.
Max Schrems, voorzitter van noyb: „Een hele industrie van consultants en ontwerpers ontwikkelt krankzinnige kliklabyrinten om denkbeeldige toestemmingspercentages te verkrijgen. Mensen frustreren om op „oké” te klikken is een duidelijke schending van de AVG-principes. Volgens de wet moeten bedrijven gebruikers in staat stellen hun keuze kenbaar te maken en systemen eerlijk ontwerpen. Bedrijven geven openlijk toe dat slechts 3% van alle gebruikers daadwerkelijk cookies wil accepteren, maar dat meer dan 90% kan worden overgehaald om op de „akkoord”-knop te klikken.”
Veel internetgebruikers zien deze vervelende situatie als een direct gevolg van de AVG, maar in feite ontwerpen bedrijven hun websites in strijd met de wet. De AVG eist een eenvoudige „ja of nee”-vraag, zoals redelijke mensen zouden verwachten, maar bedrijven hebben vaak de macht over het ontwerp en de verwoording bij de uitvoering van de AVG.
Max Schrems: „Sommige bedrijven proberen er duidelijk alles aan te doen om privacy voor gebruikers tot een gedoe te maken, terwijl ze de plicht hebben keuzevrijheid te faciliteren. Bijna alle situaties waarin gebruikers te maken krijgen met gegevensbescherming zijn ontworpen door bedrijven. Zij maken vaak opzettelijk een nachtmerrie van privacy-instellingen, maar geven daar tegelijkertijd de AVG de schuld van. Dit verhaal wordt op honderden pagina’s herhaald, zodat gebruikers gaan denken dat deze belachelijke banners bij wet verplicht zijn.”
Om dit extreem wijdverspreide probleem aan te pakken, heeft noyb een systeem ontwikkeld dat automatisch verschillende soorten overtredingen ontdekt. Het juridische team van noyb beoordeelt elke website, terwijl het systeem automatisch een AVG-klacht genereert. Bedrijven krijgen per e-mail een informeel ontwerp van klacht toegestuurd en krijgen zelfs een stapsgewijze handleiding over hoe ze hun software-instellingen kunnen wijzigen om aan de wet te voldoen. Als bedrijven ervoor kiezen hun instellingen niet binnen een maand te wijzigen, zal noyb echter een klacht indienen bij de relevante autoriteit, die een boete kan opleggen die kan oplopen tot € 20 miljoen. Meer details zijn te vinden in de FAQ van het platform.
Max Schrems: „We willen ervoor zorgen dat de regels worden nageleefd, idealiter zonder zaken aan te spannen. Als een bedrijf echter de wet blijft schenden, staan we klaar om de rechten van gebruikers af te dwingen.”
Van de meer dan 500 websites waarover een klacht werd ingediend, bood 81% zelfs helemaal geen „weiger”-optie op de beginpagina. Gebruikers moesten in submenu’s duiken om een verborgen „weiger”-optie te vinden. Nog eens 73% gebruikte misleidende kleuren en contrasten om gebruikers ertoe te brengen op de „aanvaard”-optie te klikken. In totaal bood 90% geen mogelijkheid om toestemming gemakkelijk in te trekken.
Max Schrems: „In plaats van een eenvoudige ja- of nee-optie te geven, gebruiken bedrijven alle mogelijke trucs om gebruikers te manipuleren. We hebben meer dan vijftien veelvoorkomende vormen van misbruik geïdentificeerd. Het meest voorkomende probleem is dat er simpelweg geen „weiger”-knop op de beginpagina staat.”
noyb is vandaag met het nieuwe systeem van start gegaan en heeft de eerste conceptteksten voor klachten bezorgd aan 560 websites uit 33 landen, waaronder elke EU/EER-lidstaat behalve Malta en Liechtenstein. De bedrijven variëren van grote spelers zoals Google en Twitter tot lokale websites met significante bezoekersaantallen. Het plan van noyb is om in de loop van 2021 tot 10.000 dergelijke klachten te laten volgen. De regeling is kosteloos voor de bedrijven, aangezien noyb dit project financiert via donaties van zijn ongeveer 4.000 ondersteunende leden.
Max Schrems: “We richten ons op populaire websites in Europa. We schatten dat dit project gemakkelijk 10.000 klachten kan omvatten. Omdat we worden gefinancierd door donaties, bieden we bedrijven een gratis en gemakkelijke schikkingsmogelijkheid — in tegenstelling tot advocatenkantoren. We hopen dat de meeste klachten snel worden afgehandeld en dat we binnenkort steeds redelijkere banners kunnen zien.”
