De eerste editie van het tweejaarlijkse Cybercrimebeeld Nederland geeft inzicht in het cybercrimelandschap vanuit het opsporingsperspectief. OM en politie zien een aantal belangrijke ontwikkelingen. Zo is er de opkomst van datadiefstal en -handel, het zorgwekkend aandeel van jonge cybercrimeverdachten en de vermenging met traditionele criminaliteit. Verder wordt de impact van cybercrime op slachtoffers onderschat.
Cybercrime is een flinke industrie. Vorig jaar werden 2,3 miljoen Nederlanders getroffen door een vorm van online criminaliteit. Mensen en bedrijven lijden enorme financiële schade, maar het tast vooral het vertrouwen aan: in elkaar en in de digitale infrastructuur. Het OM en de politie brengen voortaan elke 2 jaar een rapport uit over de ontwikkelingen. Dit jaar is dat het Cybercrimebeeld Nederland 2024(link naar andere website).
Uit het rapport blijkt dat cybercrime steeds makkelijker wordt. Eerder moest een cybercrimineel nog technisch onderlegd zijn. Tegenwoordig koopt hij diensten, producten en handleidingen gemakkelijk online. Ook kopiëren cybercriminelen gestolen data. Hierna gaan ze gelijk over tot afpersing, in plaats van het eerst te versleutelen. Die data worden vervolgens verrijkt met bijvoorbeeld andere datasets en doorverkocht.
De helft van de cybercrimeverdachten die voor de rechter verschijnen is 25 jaar of jonger. Een criminele loopbaan kan beginnen bij het spelen van online games. Jongeren zoeken daarin grenzen op, zoals je tegenstander uitschakelen met een DDoS-aanval. Op hackfora lezen ze mee en leren over andere ‘trucjes’. Zo rollen ze ‘spelenderwijs’ de wereld van cybercrime in.
Cybercrime beperkt zich niet tot het internet. Er vindt steeds meer vermenging plaats met traditionele misdaad. Zo worden geregeld wapens, munitie en explosieven aangetroffen bij – soms zelfs minderjarige – verdachten. Andersom geldt ook dat de politie via geweldsdelicten of illegaal wapenbezit uitkomt bij verdachten van ernstige cyberdelicten.
De impact kan groot zijn, cybercrime laat vaak diepe sporen achter. Uit onderzoek blijkt dat particuliere slachtoffers ervan meer emotionele dan financiële schade ondervinden. Daarnaast krijgen zij vaak te maken met ‘victim blaming’ waardoor ze dubbel slachtoffer zijn.
Deze vorm van online criminaliteit kent vele verschijningsvormen en ontwikkelt zich continu. Een standaard aanpak is daardoor niet mogelijk. De bestrijding vraagt om een integrale en systemische aanpak. OM en politie zijn een belangrijk onderdeel en sluitstuk van die brede aanpak. Ook publieke en private partners spelen een cruciale rol in de bestrijding van cybercrime.
