In een brief aan de Tweede Kamer en aan alle burgemeesters schrijft het kabinet dat onze veiligheid en vrijheid in tijden niet zo kwetsbaar is geweest. Het is denkbaar dat Nederland als NAVO-lid betrokken raakt bij een grootschalig gewapend conflict. Voorbereiding op onzekere tijden is daarom essentieel.
Volgens het kabinet en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) neemt de militaire en hybride dreiging voor Nederland toe. Door de oorlog in Oekraïne en de groeiende spanningen en conflicten in de wereld, stijgt de kans dat Nederland betrokken raakt bij een grootschalig gewapend conflict. Veiligheidsdiensten zien dat Nederland nu al doelwit is van hybride aanvallen, zoals cyberoperaties, spionage en sabotage. Juist nu er nog geen sprake is van een acute dreiging, is voorbereiding op onzekere tijden essentieel. Het kabinet heeft daarom in kaart gebracht wat er nodig is in het geval van een militair of hybride conflict.
Deze weerbaarheidsopgave bestaat uit het vergroten van onze maatschappelijke weerbaarheid en de militaire paraatheid. De maatschappelijke weerbaarheid vraagt onder meer om de bescherming van vitale processen in de samenleving, een weerbare economie en het overeind houden van onze democratie, rechtstaat en overheid. Militaire paraatheid draait om het beschermen en verdedigen van het grondgebied van onszelf en onze bondgenoten. Daarnaast om het waarborgen van civiele ondersteuning van de krijgsmacht bij de uitoefening van de militaire taak.
De coördinatie van de weerbaarheidsopgave bij het rijk ligt bij het ministerie van JenV, waar de NCTV onderdeel van is, en het ministerie van Defensie. Maar alle departementen zijn betrokken vanuit hun eigen beleidsverantwoordelijkheid. Bijvoorbeeld voor de gezondheidszorg, transport en logistiek, voedsel en energie. Dat geldt ook voor gemeenten en de VNG: zij zien ook dat een weerbare samenleving momenteel een cruciaal onderwerp is, dat hun volle aandacht en inzet vereist. Ook bij het weerbaar maken en houden van onze inwoners inwoners en ondernemers.
Daarbij geldt dat de aandacht breder is en ook uitgaat naar andere dreigingen, zoals extreem weer, andere vormen van cyberdreiging en andere risico’s voor de vitale infrastructuur. Hierover voert de VNG overleg met het ministerie van JenV, het Veiligheidsberaad en de NCTV.
De komende maanden wordt de weerbaarheidsopgave door het rijk, de decentrale overheden en maatschappelijke partners geconcretiseerd. Daarbij is het zaak dat iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt. In 2025 volgt een aanvullende brief van het kabinet aan de Tweede Kamer met de eerste concrete beleidsinzet voor het vergroten van onze weerbaarheid.
