De politie wil dit jaar vaker een beroep doen op gezichtsherkenningstechnologie. Een interne toetsingscommissie beoordeelt of dat al dan niet is geoorloofd in een specifieke zaak. Privacyexperts zijn kritisch over het voornemen van de politie. RTL Nieuws schrijft over het nieuwe systeem genaamd FaceF1nder.
De politie werkt momenteel met één systeem dat is uitgerust met gezichtsherkenningstechnologie: CATCH. Het systeem bestaat uit twee afzonderlijke databases: CATCH Strafrecht en CATCH Vreemdelingen. De eerste database bevat profielfoto’s van mensen -zowel Nederlanders als mensen buiten de EU- die verdacht worden van een strafbaar feit, of een misdrijf hebben gepleegd en hiervoor zijn veroordeeld.
CATCH vreemdelingen bevat foto’s en persoonsgegevens van expats, uitwisselingsstudenten en asielzoekers die verplicht zijn om een visum of verblijfsvergunning te overleggen als ze langere tijd in ons land willen verblijven. Deze database bevat 8 miljoen foto’s van ruim 6,5 miljoen mensen die van buiten de EU komen en geen veroordeling op hun naam hebben staan. Toen de Tweede Kamer dit afgelopen jaar hoorde, was de verontwaardiging groot.
Als het aan de politie ligt krijgt CATCH er komend jaar nog een derde database bij. Daarin bewaart de politie materiaal van verdachten die op beeld zijn vastgelegd, maar waarbij het niet gelukt is om de identiteit vast te stellen.
Dan is er nog het nieuwe systeem FaceF1nder. Dat stelt de politie in staat om gezichten te zoeken tussen grote hoeveelheden foto’s en video’s. De politie kan het systeem gebruiken om beeld- en fotomateriaal te bestuderen dat door tientallen beveiligingscamera’s of in beslag genomen smartphones is vastgelegd over een periode van enkele weken. CATCH is bedoeld om te achterhalen wie iemand is, FaceF1nder is ontwikkeld om in kaart te brengen waar iemand is gesignaleerd.
Voordat agenten de nieuwe gezichtsherkenningstechnologie mogen inzetten, moet een interne commissie daar een oordeel over vellen. Deze toetsingscommissie heeft FaceF1nder nog niet in algemene zin goedgekeurd. Tot op heden is het systeem in slechts één zaak gebruikt om fotomateriaal te analyseren dat in beslag was genomen. Ook de aanvraag voor de uitbreiding van CATCH loopt nog.
Experts maken zich grote zorgen om onze privacy. Vera Prins, Policy Officer Human Rights bij Amnesty International, vindt niet dat de politie moet oordelen wanneer zij gezichtsherkenningstechnologie mogen inzetten. Marc Schuilenburg, hoogleraar digitale surveillance aan de Erasmus University Rotterdam, is het daar mee eens. “We weten niet waar de politie intern allemaal toestemming voor geeft. Zetten ze gezichtsherkenning alleen in bij zware misdrijven, of ook bij verkeersovertredingen?”, zo zegt hij tegenover RTL Nieuws.
“We willen allemaal dat de politie criminelen opspoort en dat we in een veilig Nederland leven. Maar dat betekent niet dat de politie alles moet kunnen inzetten. Het risico is dat de grens steeds verder wordt opgerekt”, waarschuwt onderzoeker Yong Yong Hu, die als promovenda verbonden is aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Strafrechtdocent en promovenda aan dezelfde universiteit Maartje Kouwenberg is bang dat de inzet van gezichtsherkenningstechnologie ‘een glijdende schaal’ dreigt te worden.
In een reactie zegt de politie dat de onafhankelijkheid van de toetsingscommissie niet in het geding is. “De toetsingscommissie is niet betrokken bij de operationele inzet van gezichtsherkenning, en heeft daar geen belang bij”, aldus een woordvoerder van de politie. Daarnaast moet de korpschef nog het groene licht geven voordat gezichtsherkenning daadwerkelijk ingezet mag worden. De burgemeester of de officier van justitie kan altijd nog beslissen om af te zien van de inzet. Tot slot kan een rechter achteraf beoordelen of de inzet van gezichtsherkenning rechtmatig was.
