Meerdere Nederlandse politieke partijen plaatsen zonder toestemming tracking cookies op de apparaten van bezoekers. Daarmee overtreden ze de Europese cookie- en privacywetgeving. In een reactie laten de partijen weten dat het om een vergissing gaat en dat er aan een oplossing wordt gewerkt. Dat blijkt uit onderzoek van de NOS. De uitkomsten worden bevestigd door onafhankelijk cookie-expert Rob van Eijk, die dezelfde overtreding waarnam bij meerdere politieke partijen, en privacyonderzoeker Floor Terra.
Sinds 2012 geldt dat websites alleen met toestemming van de bezoeker cookies mogen plaatsen. Functionele en analytische cookies -bestanden die nodig zijn om ervoor te zorgen dat een website naar behoren werkt of om bezoekersgedrag in kaart brengt- zijn daarop uitgezonderd. Tracking cookies daarentegen mogen alleen geplaatst worden als iemand daar expliciet toestemming voor geeft. Dit type cookie analyseert namelijk welke sites iemand bezoekt en kan zodoende veel privacygevoelige informatie vergaren. Vandaar dat de toestemmingsvereiste een keiharde eis is.
Onder meer de BoerBurgerBeweging (BBB), Forum voor Democratie (FvD), de SGP en Volt gaan volgens de NOS de fout in. Zij plaatsen tracking cookies zonder bezoekers vooraf expliciet om toestemming te vragen. “Deze partijen schenden de regels doordat ze advertentiesystemen inladen die zijn bedoeld om mensen in een later stadium te bereiken”, zo zegt Van Eijk.
Hij stelt dat het vandaag de dag duidelijk is dat je om toestemming moet vragen. “Doe je dat niet, dan kunnen bedrijven als Google en Twitter meekijken met surfgedrag op die websites. Dat is gevoelige informatie, want het gaat om politieke voorkeur.” Terra doet al langer onderzoek naar het gebruik van tracking cookies door politieke partijen en waarschuwde BBB en FvD al in 2021 op hun overtreding. Naar eigen zeggen kreeg ze nooit een reactie van de partijen.
De NOS legde de uitkomsten van haar onderzoek voor aan de partijen. BBB laat weten dat het om een fout gaat en dat er aan een oplossing wordt gewerkt. FvD zegt in een reactie dat het veel tijd heeft besteed aan het AVG-compliant maken van haar website en dat ze zich niet bewust was van deze fout. De partij belooft deze fout te herstellen.
Volt zegt dat het om een fout gaat van de Europese tak van de partij en de partij bezig is om de sites volledig cookievrij te maken. D66 en het CDA beloven in een reactie het probleem snel te zullen oplossen. De SGP was niet bereikbaar voor commentaar.
De Autoriteit Persoonsgegevens reageert geschokt op de bevindingen. “Zonder iemands toestemming volg-cookies gebruiken, is absoluut niet toegestaan. We willen opheldering van deze politieke partijen”, vertelt een woordvoerder tegenover de NOS. Bij eerdere Tweede Kamerverkiezingen stuurde de toezichthouder een brief naar alle politieke partijen om ze te wijzen op de privacyregels tijdens verkiezingen.
Gerichte politieke advertenties liggen al geruime tijd onder vuur. Bits of Freedom waarschuwde onlangs nog voor de gevaren van microtargeting. “Door gerichte boodschappen op bepaalde groepen af te vuren, kunnen dit soort advertenties stemmers heel slim beïnvloeden. Dit komt doordat de algoritmen van Meta en Google precies weten aan wie ze de boodschap moeten tonen om diegene erin te laten geloven. Dat is meteen het verschil met adverteren in de publieke ruimte, zoals het ophangen van VVD-posters in Amsterdam-Zuid. Daar zit een stuk minder manipulatie achter”, aldus de belangenorganisatie.
Het Europees Parlement en de EU-lidstaten stemden dinsdag in met strengere regels en meer transparantie omtrent politieke advertenties. Zo moeten reclames van politieke partijen duidelijke labels krijgen, moet het duidelijk zijn wie er voor de commercial heeft betaald en welk bedrag daarmee gemoeid is. Verder wordt het verboden voor landen buiten de EU om politieke advertenties te sponsoren. Beleidsmakers willen zo desinformatiecampagnes tegengaan. Tot slot worden politieke advertenties die gebaseerd zijn op etniciteit, religie of seksuele geaardheid verboden.
Brussel hoopt de nieuwe regels rondom politieke advertenties nog vóór de verkiezingen van het Europees Parlement in juni 2024 te implementeren.
