Als Brussel technologiebedrijven verplicht om encryptie af te zwakken, dan trekt Signal zijn conclusies en vertrekt de ontwikkelaar uit Europa. Gebruikers hoeven zich niet direct zorgen te maken: technische maatregelen zoals proxy servers zorgen ervoor dat men toegang behoudt tot de chatdienst. Dat zegt Meredith Whittaker, de CEO van Signal, tegenover het Duitse medium NTV.
End-to-end encryptie betekent dat alleen de zender en ontvanger een verzonden bericht kunnen lezen. Voor veiligheidsdiensten en andere instanties is het onmogelijk om de communicatie tussen twee of meerdere partijen af te luisteren. Op deze manier is niet alleen de privacy van gebruikers gegarandeerd, maar wordt tevens hun identiteit beschermd. Voor kritische journalisten en mensenrechtenactivisten die in een autoritair regime wonen is end-to-end encryptie dé manier om zich tegen spionage te beschermen.
Versleuteling kent ook een keerzijde. Terroristen gebruiken het om aanslagen te beramen. Encryptie kan ook gebruikt worden om haatzaaiende propaganda, auteursrechtelijk beschermd materiaal of kinderpornografisch materiaal te verspreiden. Encryptie maakt het voor inlichtingen- en veiligheidsdiensten een stuk lastiger om hun werk te doen. En dat kan grote gevolgen hebben voor de openbare orde of nationale veiligheid.
Om die reden werkt de Europese Commissie aan een wetsvoorstel om encryptie af te zwakken. Eén van de onderdelen die hoogstwaarschijnlijk in de wetgeving komt te staan, is client-side device scanning. Afbeeldingen, video’s, documenten en andere bestandstypen worden dan gescand nog voordat de encryptie wordt toegepast.
Privacyexperts maken zich hierover grote zorgen. Ze zijn bang dat het wetsvoorstel de privacy van gebruikers aantast. De Amerikaanse belangenorganisatie Electronic Frontier Foundation (EFF) vreest dat het wetsvoorstel de eerste stap is om een surveillancesysteem op te tuigen. Ronald Cramer, hoogleraar cryptologie aan de Universiteit Leiden, noemde het idee van Brussel ‘een glijdende schaal’.
Meer dan veertig internationale organisaties publiceerden onlangs een open brief waarin zij hun zorgen over het wetsvoorstel uitspraken. Zij vrezen dat grondrechten als de vrijheid van meningsuiting, het recht op privacy en persvrijheid in het geding komen. “Encryptie is een cruciaal instrument voor de privacy van gebruikers, gegevensbeveiliging, online veiligheid, persvrijheid, zelfbeschikking en vrije meningsuiting. Zonder encryptie zijn de gegevens en communicatie van gebruikers toegankelijk voor wetshandhavers en kwaadwillenden”, aldus de opstellers.
Ook de Tweede Kamer ziet niets in het wetsvoorstel van de Europese Commissie. Lammer van Raan (PvdD) diende in juni 2022 een motie in om end-to-end encryptie in stand te houden. Met uitzondering van het CDA, ChristenUnie en de SGP stemde de voltallige Kamer in met de motie.
Signal mengt zich nu ook in de discussie. Algemeen directeur Meredith Whittaker zegt dat ze het onacceptabel vindt als Brussel techbedrijven wil verplichten om encryptie af te zwakken. “Als we voor de keuze komen te staan om onze encryptie te verzwakken of de EU te verlaten, dan kiezen we voor het laatste”, zo zegt ze tegenover het Duitse medium NTV.
De topvrouw denkt niet dat technische maatregelen zullen helpen om versleuteling ongedaan te maken. Met proxyservers behouden gebruikers toegang tot hun Signal-account, inclusief encryptie. “Ongeacht wat de wet zegt”, aldus Whittaker. Een proxyserver is een computer die als tussenstation fungeert tussen gebruikers en het internet. Ze verbergen je IP-adres en helpen je identiteit en locatie te verbergen.
Het is niet de eerste keer dat de CEO van Signal dreigt te vertrekken. Toen de Britse regering de Online Safety Bill naar het parlement stuurde, uitte ze hetzelfde dreigement. “We zullen er alles aan doen om ervoor te zorgen dat mensen in het Verenigd Koninkrijk toegang kunnen blijven houden tot Signal. Alles behalve onze privacybeloften breken”, zei Whittaker daarover op Twitter.
