Begin juni dit jaar heeft de splinternieuwe vaste Commissie voor Digitale Zaken in de Tweede Kamer haar taken, werkzaamheden en onderwerpen voor de komende jaren vastgesteld. Wat gaat de commissie doen? Welke onderwerpen en dossiers zullen het gesprek domineren? En wat kunnen we dit jaar al verwachten?
Met een themareeks over de Kamercommissie voor Digitale Zaken zal Data&Privacyweb de terreinen waar de Kamercommissie op actief is, de komende maanden verder uitdiepen. Verschillende experts zullen hun visie delen over kwesties op het gebied van digitalisering. Vandaag trappen wij de reeks af met een kort overzicht van de taken en onderwerpen, om inzichtelijk te maken welke focus de commissie heeft.
“Digitalisering verandert onze samenleving radicaal. Nieuwe technologieën als kunstmatige intelligentie, algoritmen, Big Data, robotica, quantumcomputers, Internet of Things en de cloud hebben grote gevolgen, zeker in samenhang met elkaar. Deze ontwikkelingen gaan snel en hebben invloed op onder meer de werkgelegenheid, onze veiligheid, de democratie, onze privacy, de verhouding tussen burgers onderling, en tussen burgers en de overheid,” aldus de Commissie.
Digitalisering is een diffuus onderwerp dat alomtegenwoordig is in onze samenleving. Weinigen lijken er echter echt grip op te hebben. Zo ook de politiek. Digitalisering is een belangrijk thema binnen alle ministeries en in vrijwel alle dossiers, maar lange tijd ontbrak een centrale plek om de kwesties rondom dit onderwerp te bespreken.
Tijdens de vorige kabinetsperiode sprak de Tweede Kamer in de motie-Verhoeven c.s. daarom de wens uit dat de Kamer zelf onderzoek gaat doen naar de mogelijkheden om kennis op te bouwen over het thema digitalisering. Daaropvolgend werd de Tijdelijke Commissie voor Digitale Toekomst ingesteld, die eind mei 2020 haar rapport Update Vereist presenteerde.
Een van de slotaanbevelingen was de oprichting van een vaste Kamercommissie voor Digitale Zaken (DiZa). Deze aanbeveling werd in de motie-Van der Molen c.s. overgenomen. Het amendement-Van der Molen regelde uiteindelijk in praktische zin de oprichting van de commissie, ongeacht de concrete belegging van het dossier digitalisering tijdens de formatie.
Na de Kamerverkiezingen van maart 2021 is de Kamercommissie voor Digitale Zaken opgericht. Op 22 april ging de commissie met 35 leden van start onder voorzitterschap van Renske Leijten (SP). Op 12 mei vond de eerste procedurevergadering plaats.
De commissie voor Digitale Zaken wil de regie nemen bij de behandeling van commissieoverstijgende digitaliseringsvraagstukken in de Tweede Kamer. De nieuwe commissie volgt de huidige ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en controleert bewindspersonen die verantwoordelijk zijn voor digitalisering. Ook informeert zij andere commissies in de Tweede Kamer over de relevante ontwikkelingen. Tot slot fungeert de commissie als aanspreekpunt voor digitaliseringskwesties voor zowel het kabinet als maatschappelijke groepen, bedrijfsleven, wetenschap en anderen.
De commissie voor Digitale Zaken heeft zes onderwerpen gedefinieerd waarop zij zich de komende periode gaat focussen.
Opkomende en toekomstige digitale technologieën die van invloed zijn op onze samenleving. Zoals kunstmatige intelligentie / voorstel voor een Europese AI-verordening, blockchain; virtual reality, augmented reality; spraakherkenning; quantumtechnologie.
Digitale vaardigheden van burgers, bedrijven en overheden voor deelname in de digitale samenleving. Ook richt zij zich op de invloed van digitalisering op onze democratie. Onderwerpen zijn de rijksbrede aanpak desinformatie (deepfakes en microtargeting); de rol van sociale media; nieuwe vormen van digitale burgerbetrokkenheid.
Bewaken en stellen van (juridische) kaders vanuit publieke waarden en grondrechten voor digitalisering, in het bijzonder rondom de verzameling, koppeling, analyse en toepassing van data over burgers en bedrijven. Onderwerpen of dossiers zijn de Interbestuurlijke Datastrategie Overheid (IDO); de Data Agenda Overheid; de bescherming van persoonsgegevens (AVG, UAVG); Gaia-x (Europese cloud); algoritmische besluitvorming, het bewaken van ethische spelregels bij gebruik van technologie, zoals in de zorg en in de klas; de Data Governance Act; toezicht.
Vaste en mobiele communicatienetwerken waarmee digitalisering mogelijk is. Daarnaast heeft zij aandacht voor de onderlinge verhoudingen en machtsposities op de online markten. Onderwerpen die aan bod zullen komen zijn telecommunicatie, waaronder 5G en 6G; de toenemende vraag naar energie, datacenters, connectiviteit; internet governance en internationale standaarden; de markt- en datamacht van grote techbedrijven en online platformen; online platformen (zoals Uber, Airbnb), ethische kaders, begrenzing marktmonopolies, bescherming nieuwkomers; en de Digital Services Act en Digital Markets Ac (EU)
Veiligheid van digitale technologieën en de beveiliging van informatie. Thema’s zijn cybersecurity en encryptie; de digitale weerbaarheid vitale infrastructuur en samenleving (Internet of Things); internationale technologische soevereiniteit en afhankelijkheid; de bescherming van persoonsgegevens (datalekken),; investeren in kennis en innovatie op gebied van quantumtechnologie en encryptie; online identiteit (DigiD, eHerkenning).
Toepassing van digitale technologieën door de overheid. Voorbeelden van onderwerpen en dossiers zijn: digitale dienstverlening door overheid; open source software en open data bij de overheid; de toegang van burgers tot over hun verzamelde data door overheid; dataverzameling door de overheid; informatiebeveiliging en digitale vaardigheden binnen de overheid; de eGovernment Strategy; het zicht op einddoelen en effecten van ICT projecten bij de overheid en oog hebben voor de gevolgen van uitfasering oude systemen.
Tot einde jaar staan er verschillende procedurevergaderingen gepland. In september zal het onderwerp kunstmatige intelligentie, onderdeel van het eerst gedefinieerd thema Opkomende en toekomstige technologieën, worden besproken. Tot slot heeft de commissie in oktober een gesprek met de Eurocommissaris voor Mededinging, Margrethe Vestager, over de wetsvoorstellen Digital Services Act, Digital Markets Act en de EU-verordening Artificiële Intelligentie.
Data&Privacyweb volgt de ontwikkelingen van de nieuwe commissie Digitale Zaken op de voet. De komende maanden zullen wij aandacht besteden aan de zes bovengenoemde thema’s en onderwerpen door middel van verdiepende blogs, artikelen en interviews. Wilt u er zeker van zijn dat u niets mist? Abonneer dan alvast op onze nieuwsbrief.
