Zeker 51 gemeenten hebben camera’s van de Chinese techbedrijven Hikvision of Dahua hangen. Deze hangen niet alleen op openbare plekken, maar ook op gevoelige plekken zoals bij de voordeur van een ministerie of ambassade. Vanwege zorgen over spionage en mensenrechtenschendingen hebben tien gemeenten besloten om de camera’s geleidelijk aan uit te faseren.
Dat schrijft de NOS op basis van eigen onderzoek (1). Journalisten Joost Schellevis en Thomas Spekschoor stuurden alle 355 gemeenten in ons land vragen over de camera’s die zij gebruiken. Zo’n 150 gemeenten reageerden op de vragen.
Hikvision en Dahua zijn omstreden Chinese bedrijven. Privacyexperts denken dat de fabrikanten een backdoor of ‘achterdeurtje’ in hun producten hebben gebouwd. In theorie is het dan mogelijk om van afstand de camerabeelden te bekijken en te spioneren. Chinese wetgeving verplicht bedrijven bovendien dat ze vertrouwelijke informatie waar ze via hun producten de hand op kunnen leggen, overhandigen aan de overheid, inlichtingendiensten of het leger als de nationale veiligheid in het geding is.
“Het is interessant voor een buitenlandse inlichtingendienst om daar even mee te kijken wie er allemaal naar binnen loopt”, vertelt sinoloog Ardi Bouwers aan de NOS. Ze verwijst naar gevoelige locaties waar de camera’s van de fabrikanten hangen. Zo hangen er onder meer camera’s van Hikvison bij verschillende ministeries, ambassades, het Vredespaleis en het Permanent Hof van Arbitrage. Daar lopen dagelijks ambtenaren, ministers, buitenlandse diplomaten en andere hoogwaardigheidsbekleders in en uit.
Dergelijke informatie is uiterst gevoelig. Daarom mogen er in de VS geen beveiligingscamera’s van Hikvision of Dahua bij overheidsgebouwen hangen. Het Europees Parlement besloot al eerder om de camera’s van Hikvision en Dahua in de ban te doen. Uit angst voor spionage weren overheden in andere landen de camera’s van deze Chinese bedrijven.
Nederlandse gemeenten zijn minder terughoudend. Alleen al in Den Haag hangen er minimaal 134 camera’s van Hikvision. Ook in onze hoofdstad Amsterdam hangen er honderden beveiligingscamera’s van Hikvision of Dahua. Volgens Follow the Money, dat eveneens onderzoek deed naar de camera’s van deze bedrijven, hangen er minimaal 26.000 camera’s van Hikvision in ons land. Dahua heeft er bijna 10.000 hangen (2)
Dat is niet zonder gevaar. “Als er nu geen achterdeurtje in de software zit, wil dat niet zeggen dat hij er niet in gestopt kan worden. Die zou de fabrikant bijvoorbeeld met een software-update kunnen toevoegen”, vertelt Bart Jacobs, hoogleraar computerbeveiliging aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Casper Wits, universitair docent Oost-Azië Studies aan de Universiteit Leiden, waarschuwt dat de Chinese overheid misschien nu geen interesse heeft in de beelden die de camera’s opnemen, maar over vijf jaar mogelijk wel.
De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft de afgelopen jaren meer dan eens gewaarschuwd voor digitale spionage voor China. Het land heeft volgens de AIVD een ‘offensief cyberprogramma’ en vormt ‘een bedreiging voor de Nederlandse veiligheid’.
Naast Den Haag en Amsterdam hangen de camera’s van Hikvision en Dahua ook in Lelystad, Zoetermeer, Schiedam en tientallen andere gemeenten, zo zegt de NOS. Omdat de camera’s van de bedrijven zo controversieel zijn, hebben tien gemeenten besloten om de camera’s uit te faseren, of overwegen om dit te doen.
De NOS heeft Hikvision en Dahua om een reactie gevraagd. Hikvision ontkent alle aantijgingen. “Hikvision is een bedrijf dat grotendeels publiek wordt verhandeld op de beurs”, zo zegt een woordvoerder. Hij benadrukt dat het bedrijf niet betrokken is bij mensenrechtenschendingen in binnen- of buitenland. Hij ontkent verder dat het bedrijf toegang heeft tot de camerabeelden.
Dahua zegt dat het bedrijf geen staatseigendom is, maar een privaat bedrijf. Het ontkent iedere betrokkenheid bij schendingen van mensenrechten en zegt er alles aan te doen om data van klanten te beschermen.
