De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) gaat scherper toezien op grootschalige onderschepping van internetverkeer door inlichtingendiensten AIVD en de MIVD. Dat doet de toezichthouder naar aanleiding van een eigen onderzoek waaruit blijkt dat interne controles van de inlichtingendiensten op deze activiteiten beperkt waren (1).
De AIVD en de MIVD mogen sinds 2018 doen aan kabelinterceptie, het grootschalig onderscheppen van internetverkeer. De bevoegdheid daarvoor kregen de diensten met de invoering van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ook wel bekend als ‘de sleepwet’).
Tot nu toe zette de inlichtingendiensten kabelinterceptie alleen nog in de vorm van snapshotten in (2). Dat is het tijdelijk onderscheppen van grote hoeveelheden data, om te bekijken of ze nuttig zijn voor verder inlichtingenonderzoek, zonder daarbij al specifieke personen of organisaties te onderzoeken (1).
De CTIVD stelt dat er bij de uitvoering van deze vorm van kabelinterceptie op belangrijke onderdelen rechtmatig is gehandeld, maar dat onvoldoende invulling is gegeven aan de wettelijke zorgplicht. ‘Deze plicht houdt onder meer in dat voortdurend controle wordt uitgeoefend op de wijze waarop de diensten gegevens verwerken’, aldus de toezichthouder.
Kabelinterceptie is al langer onderdeel van discussie. De invoering van de Wiv in 2018 was al omstreden vanwege privacybezwaren van burgers. Ook uitte privacyorganisatie Bits of Freedom onlangs nog zorgen over een nieuw wetsvoorstel dat de ‘gerichtheidseis’ uit de Wiv schrapt (3). Daarmee zou het voor inlichtingendiensten makkelijker worden om ongericht grote hoeveelheden data te verzamelen.
De CTIVD adviseert in een rapport over het uitgevoerde onderzoek nu om een aparte wettelijke grondslag voor het snapshotten te ontwerpen en het begrip ‘gerichtheid’ daarbij beter uit te leggen.
(1) https://www.ctivd.nl/actueel/nieuws/2022/03/15/index
(2) https://dutchitchannel.nl/693620/toezichthouder-gaan-strenger-toezien-op-inzet-kabelinterceptie-door-aivd-en-mivd.html
(3) https://www.bitsoffreedom.nl/2022/03/09/de-geheime-diensten-proberen-het-weer-eens-eens/
