Het traject om tot een Visie op generatieve AI te komen gaat gestaag door. Er vinden diverse sessies plaats om zoveel mogelijk inzichten, visies en meningen op te halen. Na de eerste sectorsessie rond democratie en desinformatie is er onlangs nog een sessie over de zorg geweest. Ook waren er gesprekken met leden van het kabinet, de klankbordgroep kwam bijeen en er was een geslaagde meet up met burgers.
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen vatte het samen bij de opening van het academisch jaar aan Tilburg University: “Generatieve AI heeft de potentie om talloze terreinen ingrijpend te veranderen. En ik vermoed dat het die potentie gaat waarmaken. Maar hoe benutten we deze kansen zo dat we onze publieke waarden blijven beschermen? Dat we geen duimbreed toegeven op het gebied van democratie, privacy, zelfbeschikking, transparantie en veiligheid. Als we willen dat technologie voor iedereen werkt, dan moet deze waardengedreven zijn. Innovatie als streven, maar met onze grondrechten als harde voorwaarden.”
Er zijn verschillende sectoren waarin generatieve AI naar verwachting een grote impact zal hebben. Tijdens sectorsessies bespreken deskundigen de kansen en zorgen rond AI. Wetenschappers, beleidsmakers, vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en media schuiven aan.
De sectorsessie over generatieve AI in de zorg werd samen met de Nederlandse AI Coalitie en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) georganiseerd. 27 experts vanuit verschillende domeinen stonden stil bij de kansen en bedreigingen die deze nieuwe technologie biedt in de zorg. Aansluitend spraken zij over wat er gedaan moet worden om deze kansen te benutten en de bedreigingen te voorkomen.
De deelnemers benoemden bijvoorbeeld kansen voor wetenschappelijk onderzoek, preventieve geneeskunde en verbeterde communicatie met patiënten. De uitdagingen in de zorg zijn groot, en ook hier zou (generatieve) AI oplossingen kunnen bieden: bij het verminderen van administratieve lasten, wachtlijsten en werkdruk. Zodat de kwaliteit van de zorg en het werkplezier groter worden.
Bedenkingen en bedreigingen zijn er ook. De technologie moet betrouwbaar zijn, en een arts kan nooit vervangen worden door alleen techniek. Ook vragen de aanwezigen zich af wat de privacy-risico’s zijn, en ‘wat doen we met patiënten die niet digitaal vaardig zijn?’
Welke acties moeten we nemen om generatieve AI in de zorg te gaan gebruiken? Leren door te doen, en vooral in gesprek met elkaar blijven, was de algemene tendens. Er moet geïnvesteerd worden in talent om gelijke tred te houden met grote bedrijven en de landen om ons heen. En: het delen van patiënteninformatie heeft grote voordelen voor behandelaars, maar brengt ook risico’s met zich mee. We moeten transparant werken en wet- en regelgeving ontwikkelen om mensen te beschermen. Denk daarbij niet alleen aan ziekenhuizen en zorginstellingen, maar ook aan het belang van (huis)artsen en patiënten.
In de klankbordgroep, die bestaat uit leden met diverse maatschappelijke perspectieven, kwamen verschillende onderwerpen aan de orde. De rode draad is dat de visie die we maken een zo breed mogelijke maatschappelijke basis heeft. Daartoe moeten we aansluiting vinden met zowel Europese, landelijke als lokale partijen. De klankbordgroep sprak verder over de inhoud. Zorgen zijn er op het gebied van duurzaamheid, ethiek, macht, werken en leren. De balans tussen kansen en risico’s is van belang. In oktober komt de klankbordgroep weer bijeen.
Tijdens de Catshuissessie kregen bewindslieden een introductie op generatieve AI. Minister Robbert Dijkgraaf zei hierover: “We rijden heel hard, maar wel door de mist. Dat maakt het moeilijk om vooruit te kijken.”
Staatssecretaris van Huffelen sprak in haar recente speech over de rol van Europa bij de regulering van (generatieve) AI, en Nederland als mogelijk gidsland. “In Europa is een heldere behoefte aan regulering ontstaan (…) Europa loopt daarin voorop, en Nederland daarbinnen zeker ook, om deze regelgeving te maken en te implementeren.”
In de bibliotheek van Wageningen kwamen zo’n 80 mensen bij elkaar voor een avond over generatieve AI. Er ontstond een levendige discussie door jong en oud. Vertegenwoordigers van BZK gaven toelichting op het visietraject en beantwoordden vragen uit de zaal. In break-out-sessies werden kansen en zorgen over generatieve AI besproken, aan de hand van maatschappelijke uitdagingen: klimaat, democratie, onderwijs en cultuur. Ook was er een sessie over ChatGPT, voor een aantal deelnemers nog onbekend. Dit najaar staan er meer burgersessies gepland.
