De lidstaten, het Europees Parlement en de Europese Commissie zijn na overleg tot een verklaring gekomen over EU-waarden in de digitale wereld. Deze Europese verklaring gaat over digitale rechten en beginselen voor het digitale decennium. Hiermee willen de lidstaten, het Parlement en de Commissie aandacht vragen voor Europese waarden bij de digitale transformatie. De mens moet centraal staan en digitale technologie moet alle burgers en bedrijven en de samenleving als geheel ten goede komen.
Deze verklaring bevat de Europese visie voor de digitale transformatie van onze samenlevingen en economieën. Het is van essentieel belang dat we onze waarden ook in de digitale omgeving bevorderen en beschermen, of het nu gaat om privacy en individuele zeggenschap over gegevens of om gelijke toegang tot diensten en onderwijs, eerlijke arbeidsomstandigheden, betrokkenheid bij de openbare ruimte en keuzevrijheid. Ik hoop dat deze verklaring ook een internationaal referentiepunt wordt en andere landen en organisaties zal inspireren om ons voorbeeld te volgen.
Deze aanpak van de digitale transformatie van Europa legt de nadruk op digitale open soevereiniteit, respect voor fundamentele rechten, de rechtsstaat en democratie, inclusie, toegankelijkheid, gelijkheid, duurzaamheid en de eerbiediging van ieders rechten en ambities.
De verklaring herinnert aan alle belangrijke rechten in het kader van de digitale transformatie, en dient ook als referentiepunt voor ondernemingen en andere relevante actoren als zij nieuwe technologieën ontwikkelen en uitrollen. Ook moet de verklaring leidend zijn voor beleidsmakers die werken aan hun visie op de digitale transformatie. Er is aandacht voor de volgende aspecten: mensen centraal stellen bij de digitale transformatie, inzetten op solidariteit en inclusie, en zorgen voor connectiviteit, digitaal onderwijs, digitale opleiding en vaardigheden en toegang tot digitale diensten online. Daarnaast benadrukt de verklaring het belang van keuzevrijheid bij interacties met algoritmen en AI-systemen en van een eerlijke digitale omgeving. Er wordt ook voor gepleit om de digitale omgeving veiliger te maken, met name voor kinderen en jongeren. Tot slot hebben de lidstaten, het Parlement en de Commissie toegezegd dat ze de ontwikkeling en het gebruik van duurzame technologie zullen ondersteunen.
Het voorlopige akkoord dat nu is bereikt, moet nog formeel worden goedgekeurd door de Raad, het Parlement en de Commissie. Het Tsjechische voorzitterschap van de Raad is van plan het akkoord zo snel mogelijk voor te leggen aan de vertegenwoordigers van de lidstaten (in het Coreper) zodat de 3 instellingen de verklaring tijdens de Europese Raad van december kunnen ondertekenen.
De Commissie publiceerde op 9 maart 2021 haar mededeling "Digitaal kompas 2030: de Europese aanpak voor het digitale decennium", met daarin een visie voor een Europa dat tussen nu en 2030 een digitale transitie maakt, met behoud van de Europese waarden. De ambitie van de EU is om digitaal soeverein te zijn in een open en onderling verbonden wereld, met een mensgerichte, inclusieve, welvarende en duurzame digitale samenleving waaraan burgers en innovatieve bedrijven actief kunnen deelnemen.
In zijn conclusies van 25 maart 2021 benadrukte de Europese Raad het belang van de digitale transformatie voor de groei, de welvaart, de veiligheid en het concurrentievermogen van de EU, en voor ons maatschappelijk welzijn. In deze conclusies werd de mededeling over het digitale kompas een nieuwe stap in de digitale ontwikkeling van Europa voor het volgende decennium genoemd. De leiders verzochten de Commissie gebruik te maken van alle beschikbare instrumenten op het gebied van het industrie-, handels- en mededingingsbeleid. In het licht van die ambitie en uitdagingen stelde de Commissie, na haar mededeling van 9 maart 2021, op 26 januari 2022 de Europese verklaring over digitale rechten en beginselen voor het digitale decennium voor.
