De Afdeling advisering van de Raad van State heeft op 5 maart 2025 de voorlichting vastgesteld over de verlenging van de bewaartermijn van politiegegevens ten behoeve van het onderzoek naar cold cases. De voorlichting is op 10 maart 2025 gepubliceerd op de website van de Raad van State.
De minister van Justitie en Veiligheid heeft de Afdeling advisering om voorlichting gevraagd. Hij wil weten wat de randvoorwaarden zijn om gegevens die de politie verzamelt bij het uitoefenen van haar dagelijkse politietaak voor tientallen jaren te bewaren. Deze gegevens zijn verzameld op basis van artikel 8 van de Wet politiegegevens (Wpg) en worden ook wel artikel 8-politiegegevens genoemd. De politie wil die gegevens bewaren zodat zij later eventueel gebruikt kunnen worden voor het onderzoek in cold cases. Het gaat om een zeer grote hoeveelheid, onderling heel verschillende gegevens. Denk aan de registratie van een burenruzie, een rapport van de wijkagent over de dagelijkse surveillanceronde of het afhandelen van een verkeerszaak. De gegevens kunnen in principe op iedereen in Nederland betrekking hebben. In belangrijke mate gaat het om informatie over personen die niet verdacht worden van een strafbaar feit. Het gaat niet om informatie die gericht is verzameld voor het oplossen van strafzaken en dus in een strafdossier is opgenomen.
Volgens de wet moeten deze artikel 8-politiegegevens na vijf jaar worden verwijderd en na tien jaar worden vernietigd. In 2019 heeft de korpschef, met toestemming van de minister en met medeweten van de Tweede Kamer, besloten om dit type politiegegevens niet te vernietigen. Volgens de korpschef zijn de bewaartermijnen zoals opgenomen in de Wpg te kort voor onderzoek in cold cases. Sinds die tijd worden de gegevens dus voor onbepaalde tijd bewaard.
Voor de beantwoording van de vraag hoe lang de artikel 8-politiegegevens mogen worden bewaard, moet een belangenafweging worden gemaakt. Daarin speelt het belang van het oplossen van cold cases een rol samen met het belang van de bescherming van het privéleven. Volgens de minister kunnen de artikel 8-politiegegevens ondersteunend zijn in het onderzoek in cold cases, maar zij zijn daarin niet doorslaggevend. Concrete cijfers over de frequentie van het gebruik van deze gegevens voor het oplossen van cold cases ontbreken. De noodzaak van verlenging van de bewaartermijn voor dit type gegevens kan daardoor niet gemakkelijk worden aangetoond. Tegelijkertijd levert het lang bewaren van de gegevens wel een vergaande inbreuk op de rechten op bescherming van het privéleven en de persoonsgegevens op. Die inbreuk wordt groter als de bewaartermijn langer wordt. De Afdeling advisering concludeert op basis van de Grondwet, het EVRM en het EU-Handvest dat het bewaren van alle artikel 8-politiegegevens voor enkele tientallen jaren ten behoeve van het onderzoek naar cold cases niet evenredig is.
De Afdeling advisering wijst er tot slot op dat zij het niet aanvaardbaar vindt dat op dit moment, met instemming van de minister, de bewaartermijnen van de wet bewust worden overschreden. Deze situatie moet daarom zo snel mogelijk worden beëindigd. Met het oog op de toekomst vindt zij het gewenst dat het stelsel van de Wet politiegegevens en de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens wordt doordacht, zoals de minister eerder heeft aangekondigd. Ook in een nieuw stelsel is een bewaartermijn een belangrijke waarborg voor bescherming van het privéleven en persoonsgegevens.
