Het voornemen van de Nederlandse Spoorwegen (NS) om duizenden nieuwe camera’s van Chinese fabrikanten aan te schaffen, is “zeer onwenselijk”. De spoorweginfrastructuur maakt onderdeel uit van de vitale sector. Daarnaast voert de Chinese overheid een offensieven cyberstrategie tegen Nederland. Het kabinet dient dan ook strak op de aanbesteding te zitten.
Dat blijkt uit schriftelijke vragen van Queeny Rajkowski en Fahid Minhas (beiden VVD) aan minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz-Zegerius en staatssecretaris voor Digitalisering Alexandra van Huffelen (1).
Afgelopen week berichtte Follow The Money dat er meer dan 10.000 camera’s hangen in treinen, op de stations en bij fietsenstallingen. Deze zijn geïnstalleerd om treinreizigers in de gaten te houden en het spoorwegpersoneel te beschermen. Het merendeel van deze camera’s is gekocht bij Westerse fabrikanten als Bosch en Siemens.
Tegelijkertijd is een aanzienlijk deel -naar schatting zo’n 1.500 camera’s- afkomstig van Chinese concurrenten als Hikvision en Dahua. Privacyexperts vinden dat problematisch. Zij hebben meer dan eens erop gewezen dat alle beelden die deze camera’s opnemen, mogelijk in de handen van de Chinese overheid, het Volksbevrijdingsleger of de geheime diensten terecht komen. Ook de inlichtingen- en veiligheidsdiensten in ons land hebben gewaarschuwd voor cyberspionage.
ProRail besloot daarom om alle 196 camera’s van Hikvision voor het einde van het jaar weg te halen. De NS wil daar niets van weten. Sterker nog, het spoorwegbedrijf zegt nog eens duizenden nieuwe camera’s van Chinese producten te willen aanschaffen. Een woordvoerder verdedigde het besluit door te zeggen dat er “geen negatief overheidsadvies” op tafel ligt en dat het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) geen aanleiding ziet om Chinese camera’s te vervangen.
Het onderzoek van Follow The Money riep vragen op bij de VVD. Rajkowsky en Minhas besloten om deze voor te leggen aan minister Yeşilgöz-Zegerius en staatssecretaris Van Huffelen. Allereerst vragen de Kamerleden of het bericht klopt dat de NS overweegt duizenden nieuwe camera’s van Chinese fabrikanten aan te schaffen. Ze vragen zich tevens af om hoeveel camera’s het precies gaat en waar deze komen te hangen.
Waar de VVD’ers mee in hun maag zitten, is dat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) het vervoer van personen en goederen over de spoorweginfrastructuur heeft aangemerkt als vitale infrastructuur. “Hoe weegt u de aanschaf van producten en diensten van landen met een offensieve cyberstrategie gericht tegen Nederland in de vitale infrastructuur?”, zo vragen Rajkowski en Minhas aan Yeşilgöz-Zegerius en Van Huffelen.
De Tweede Kamerleden laten er geen misverstand over bestaan: ze vinden het “zeer onwenselijk” dat de NS camera’s gebruikt die gemaakt zijn door Chinese techbedrijven die deels in handen zijn van de Chinese staat. “In hoeverre zit het kabinet strak op de aanbestedingen uit landen met een offensief cyberprogramma (onder andere China) bij organisaties waar de overheid aandelen in heeft?”, zo moeten minister Yeşilgöz-Zegerius en staatssecretaris Van Huffelen uitleggen.
Rajkowski en Minhas vragen zich af of het kabinet advies geeft aan partijen die deel uitmaken van de vitale infrastructuur over de aanschaf van beveiligingscamera’s. Ze vragen zich af wat de overheid in dat geval aan de NS zou adviseren. Ze willen weten of het klopt dat er geen negatief advies van het NCSC over Hikvision en Dahua op tafel ligt. “Zo ja, waarom is er tot op heden nog geen negatief advies gegeven? Zo nee, wat is hiervoor nodig?”
“Bent u het ermee eens dat het onacceptabel is dat miljoenen Nederlanders worden gefilmd door omstreden Chinese camera’s waarvan niet duidelijk is wat er met deze beelden wordt gedaan?”, zo vragen de VVD’ers aan de bewindslieden. Ze vragen wat het kabinet gaat doen om ervoor te zorgen dat er niet nog meer Chinese camera’s komen.
Tot sloten vragen de liberalen hoe het staat met de uitvoering van twee moties. De ene motie gaat over een scan van apparatuur of programmatuur van organisaties uit landen die een offensieve cyberagenda tegen ons land voeren. De andere motie heeft betrekking op de ontwikkeling van een richtlijn om producten of diensten van organisaties en bedrijven uit landen met een offensieve cyberagenda uit bepaalde aanbestedingen te weren.
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/kamervragen/detail?id=2022Z16709&did=2022D35136
