Het door minister Bruins (OCW) aangekondigde wetsvoorstel voor het online toegankelijk maken van het gedigitaliseerde Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) gaat vandaag in internetconsultatie. Dit voorstel moet wettelijk een balans regelen tussen het belang van de bescherming van persoonsgegevens en het belang van toegang tot overheidsinformatie en cultureel erfgoed.
Minister Bruins: ,,Het is van groot belang dat nabestaanden van slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog meer informatie kunnen vinden over het lot van hun dierbaren. Daarnaast wil ik een impuls geven aan onderzoek naar en educatie over de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. De ooggetuigen zijn er straks niet meer: dan moet het erfgoed het verhaal vertellen. Om ook jongeren in contact te brengen met dit pijnlijke verleden is het belangrijk hen aan te spreken op hun eigen terrein, en dat is online.’’
Eerder zag Bruins zich genoodzaakt om het geplande online openstellen van het oorlogsarchief op 2 januari 2025 uit te stellen na een waarschuwingsbrief van de AP (Autoriteit Persoonsgegevens). Het CABR is het grootste en meest geraadpleegde archief over de Tweede Wereldoorlog in Nederland. In het archief zijn dossiers opgenomen van personen die na de Tweede Wereldoorlog onderzocht zijn op collaboratie met de Duitse bezetter.
Het wetsvoorstel voorziet in de mogelijkheid voor archivarissen om een belangenafweging te maken tussen het belang van online toegankelijkheid van een archief en de bescherming van persoonsgegevens. Daarbij geldt altijd de verplichting om privacy risico’s zoveel mogelijk te beperken. Deze wetswijziging moet het mogelijk maken dat het gedigitaliseerde Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) online toegankelijk wordt voor een breed publiek.
Inzage in papieren dossiers van het oorlogsarchief blijft mogelijk tot de wetswijziging. Door de grote belangstelling voor het CABR is de studiezaal van het Nationaal Archief vaak volgeboekt.
In het tweede kwartaal van 2025 wordt het oorlogsarchief naar verwachting ook op beperkte schaal digitaal doorzoekbaar bij het Nationaal Archief. Mensen met een onderzoeksbelang onder wie nabestaanden kunnen op de studiezaal in Den Haag onder voorwaarden onderzoek gaan doen in het gedigitaliseerde oorlogsarchief. Het gaat op dit moment om eenderde van het oorlogsarchief.
Ook is er overleg met de Regionaal Historische Centra voor meer capaciteit om later dit jaar ook in de regio digitaal onderzoek mogelijk te maken. Uiteraard met inachtneming van voldoende bescherming van persoonsgegevens van mogelijk nog levende personen die in de dossiers voorkomen.
Via internetconsultaties kan iedereen een mening geven over wetten en regels die in voorbereiding zijn. Belangstellenden kunnen reageren op het voorstel voor de wetswijziging tot 28 april. Ook de AP, het adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI), de algemene rijksarchivaris en het Adviescollege Toetsing Regeldruk (AcTR) worden om advies gevraagd.
De feedback wordt verwerkt waarna het wetsvoorstel aan de Raad van State, het hoogste adviesorgaan van de regering, wordt voorgelegd. Vervolgens wordt het wetsvoorstel aan de Tweede en Eerste Kamer aangeboden.
