WhatsApp moet meer duidelijkheid en helderheid verschaffen aan gebruikers over welke data het bedrijf verzamelt en wat ze met deze data doet. Tevens moet de chatapplicatie openheid van zaken geven op welke punten ze haar privacybeleid afgelopen jaar heeft aangepast, en of ze daarmee voldoet aan de Europese privacywetgeving. Moederbedrijf Meta heeft tot eind februari de tijd om aan dit verzoek te voldoen.
Dat schrijven de Europese Commissie en een netwerk van nationale toezichthouders in een brief aan WhatsApp. Het dagelijkse bestuur van de EU laat in een persverklaring weten dat de brief vandaag de deur uit is gegaan.
WhatsApp ligt al geruime tijd onder vuur. Begin 2021 introduceerde het bedrijf nieuwe gebruiks- en privacyvoorwaarden. Daarin stond dat WhatsApp voortaan data van gebruikers met Facebook ging delen. Dan moet je denken aan IP-adres, apparaatgegevens, locatiegegevens, interesses en contactinformatie. WhatsApp dreigde de accounts te verwijderen als gebruikers niet akkoord gingen met deze nieuwe voorwaarden.
Dat zorgde voor veel onrust onder WhatsApp-gebruikers. Ze vonden dat het bedrijf hen voor het blok zette en dat ze geen andere keus hadden dan ermee in te stemmen. Daarop besloot de chatdienst om de instemmingsdatum te verschuiven naar half mei. Deze tijd wilde WhatsApp gebruiken om meer tekst en uitleg te geven over de nieuwe voorwaarden.
Daarna ontstond er nog meer commotie. Aanleiding hiervoor was een ondersteuningspagina van WhatsApp. Daarop stond dat gebruikers die niet met de nieuwe gebruiks- en privacyvoorwaarden instemden, nog maar een beperkt aantal functionaliteiten konden gebruiken. De chatdienst trok deze waarschuwing snel in en beloofde niet te morren aan de chatfuncties van de app.
Ondanks alle toezeggingen kreeg WhatsApp de wind flink van voren. De Duitse regionale toezichthouder HmbBfDI zei dat de nieuwe voorwaarden vaag en onduidelijk waren. “Gebruikers worden door WhatsApp geconfronteerd met niet-transparante voorwaarden voor verregaande gegevensoverdracht”, zo oordeelde de privacywaakhond in mei 2021. De toezichthouder oordeelde dan ook dat WhatsApp geen gebruikersdata met Facebook mocht delen.
De Consumentenbond diende, samen met verschillende Europese consumentenorganisaties en koepelorganisatie BEUC, vorig jaar juli een klacht in tegen WhatsApp. De belangenorganisaties vonden dat WhatsApp gebruikers te veel onder druk zette om de nieuwe voorwaarden te accepteren. “WhatsApp dreigt consumenten de toegang tot de app te weigeren als ze de voorwaarden niet accepteren. Terwijl helemaal niet duidelijk is waar ze toestemming voor geven. De contractvoorwaarden zijn bovendien niet transparant. En dat is in strijd met de wet”, zo zei Sandra Molenaar, directeur van de Consumentenbond, destijds.
Tot slot legde de Data Protection Commission (DPC) in september 2021 een boete van 225 miljoen euro op aan WhatsApp. De Ierse toezichthouder concludeerde na twee jaar onderzoek dat de chatdienst op diverse vlakken niet transparant genoeg was. Zo was het voor gebruikers onduidelijk welke data en voor welke doeleinden WhatsApp deze gegevens van hen verzamelde. Het bedrijf beloofde daarop plechtig om de voorwaarden aan te passen.
Nog altijd is er veel onduidelijk bij Europese beleidsmakers, nationale toezichthouders en consumentenorganisaties over de nieuwe privacyvoorwaarden van WhatsApp. Daarom mengen de Europese Commissie en het netwerk van Europese consumentenautoriteiten (CPC) zich nu in de discussie. Zij hebben vandaag een brief gestuurd naar WhatsApp. Daarin vragen ze het bedrijf om toelichting te geven op de wijzigingen die ze afgelopen jaar heeft doorgevoerd. Verder spreken ze het bedrijf aan op haar verantwoordelijk om aan de EU-regels voor consumentenbescherming te voldoen.
“WhatsApp moet ervoor zorgen dat gebruikers begrijpen waar zij mee instemmen en hoe hun persoonlijke gegevens worden gebruikt, met name wanneer deze worden gedeeld met partnerbedrijven”, zegt Didier Reynders, Eurocommissaris voor Justitie. “Ik verwacht dat WhatsApp zich volledig zal houden aan de Europese regels die consumenten en hun privacy beschermen. Daarom hebben wij vandaag de officiële dialoog gelanceerd.”
Reynders geeft WhatsApp tot eind februari om met toezeggingen te komen die de zorgen bij de Europese Commissie en Europese consumentenautoriteiten wegnemen.
