Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt wil veel meer transparantie over hoe overheden omgaan met data van burgers. Verder is de partij fel tegen een Europese Digitale Identiteit en "massasurveillance". Dat staat in het dinsdag gepresenteerde verkiezingsprogramma.
NSC stelt dat het huidige model van persoonsgegevensverzameling en opslag bij overheidsinstanties geen recht doet aan de privacy van burgers. Het alternatieve voorstel van NSC is het 'once only'-principe zijn, waarbij de overheid de data over burgers slechts één keer opslaat in haar databanken. Overheidsinstanties moeten individueel deze gegevens kunnen opvragen uit de databank waar ze zijn bewaard. Burgers moeten daardoor kunnen inzien wie hun gegevens gebruikt en zich daar mogelijk tegen verzetten.
In het kader van informatietransparantie wil NSC strengere regels invoeren om de integriteit van overheidsarchieven te waarborgen. Dit is om te voorkomen dat essentiële bewijsstukken worden vernietigd of verloren gaan, zoals bij de belastingdienst met de toeslagendossiers is gebeurd.
Verder gelooft de partij dat er altijd een alternatieve vorm naast digitale contactmogelijkheden beschikbaar moet zijn bij elke overheidsdienstverlening, zodat ook kwetsbare groepen goed in contact kunnen komen met de overheid.
NSC is expliciet tegen de EU-plannen voor een Europese Digitale Identiteit. Mocht dit daadwerkelijk gebeuren, dan pleit NSC voor voldoende privacywaarborgen en dat dit naar geen aantasting leidt op de Nederlandse DigiD.
Nog kritischer is de partij over het voorstel van de EU-Commissie om elektronische communicatiediensten te verplichten privéconversaties van burgers te scannen ter bestrijding van kinderpornografie. Hier vreest NSC dat een dergelijke omzeiling van communicatieversleuteling een te disproportionele vorm van massasurveillance zou vormen.
Dit standpunt lijkt enigszins in strijd met de oproep in een ander deel van het partijprogramma om ruimere mogelijkheden te creëren voor politie- en justitieagenten bij opsporingsoperaties tegen online criminelen. Een ander niet zo privacy-vriendelijk standpunt is de verplichting die NSC wil opleggen aan grote techplatforms om de werkelijke identiteit van hun gebruikers te verifiëren. Dat zou het voor gemeenten makkelijker maken om de openbare orde te handhaven bij online dreigingen.
Wat betreft de groeiende macht van big techbedrijven wil NSC de autonomie van de burger centraal stellen ten opzichte van platformdiensten. De partij wil de zeggenschap van burgers over hun eigen data versterken met de invoering van een 'digitale kluis' onder beheer van de burger zelf, met als doel betere privacy en informatie-uitwisseling met dienstverleners. Verder staat in het programma ook een voorstel om consumentenklachten op een volledige digitale manier te laten indienen bij een rechter. Ook pleit NSC voor strengere privacywaarborgen bij betalingstransacties van consumenten tegenover commerciële bedrijven en de overheid.
Het NSC-programma richt zich in enkele punten ook op AI. Ten eerste wil NSC een verplichting op Europees niveau voor AI-ontwikkelaars om zowel zichtbare als onzichtbare watermerken toe te voegen als hun software wordt gebruikt voor deepfakes. Ten tweede geeft de partij aan dat de huidige stand van het nationale Algoritmeregister kwalitatief en kwantitatief onvoldoende is en dus verbeterd moet worden.
