Al eerder schreef ik over de hilarische misverstanden die er onder de AVG bestaan over het gebruik van foto’s en filmpjes. Die verwarring blijft maar bestaan. In mijn lijstje met de 5 meest gemaakt AVG-fouten was het de hekkensluiter. De laatste tijd kom ik weer veel voorbeelden tegen.
Een sportvereniging die aan alle leden toestemming heeft gevraagd voor het gebruik van foto’s om verslag te doen van wedstrijden. Op mijn vraag hoe dat dan gaat met de beelden van de tegenstander op de foto’s bleef het stil. Een museum dat mij mailde met de vraag of ze tijdens tentoonstellingen nog wel foto’s konden maken. De bezoekers die dat niet wilden konden dat aangeven bij de entreebalie en zouden dan “weg geblurd” worden.
Het recente bericht op de NOS over pedofielen die filmpjes op youtube taggen met codes zodat ze voor “ingewijden” goed te vinden zijn, geeft aan dat de privacyrisico’s van beeldmateriaal zeker niet onderschat moet worden.
Bepalend voor de AVG: wat is het doel van de foto’s?
Uitgangspunt van de AVG is dat de verwerking van bijzondere gegevens verboden is. Op dat verbod zijn een aantal uitzonderingen, waaronder het expliciet toestemming geven door degene van wie de gegevens, dus de foto, zijn. Hoewel er op basis van de toelichting op het artikel ook ter discussie kan worden gesteld of foto’s wel bijzondere gegevens zijn, is de common sense dat ze dat zijn. Om te verwerken kun je dus toestemming vragen. Die toestemming mag niet stilzwijgend zijn. Dus niet: 'wij verwerken uw foto’s tenzij u bezwaar maakt'.
Maar, er is een escape voor het vragen van die toestemming. Die staat in de zogenaamde uitvoeringswet van de AVG. Deze uitvoeringswet geeft aanvullende, alleen in Nederland geldende regels op de AVG. In art. 43 van die Uitvoeringswet worden artikelen uit de AVG niet van toepassing verklaard als het gaat om verwerking voor journalistieke doeleinden. Gebruik van foto’s voor journalistieke doeleinden is dus toegestaan, je hoeft er geen toestemming voor te vragen gelukkig. Dat zou ook ondoenlijk zijn. Het begrip journalistiek mag je daarbij breed opvatten, leert oudere jurisprudentie. Je hoeft geen perskaart te hebben om hieronder te vallen. Ook de webmaster van de website van de sportvereniging die foto’s van wedstrijden gebruikt, valt onder het begrip journalistieke doeleinden.
Van de AVG mag je dus naar hartenlust fotograferen en publiceren zonder toestemming als het een journalistiek doel heeft.
Dat mag niet als het doel niet journalistiek is, maar de foto bedoeld is om een persoon te identificeren. Voor (pas) foto's in het smoelenboek van de vereniging of voor de foto op de pas die is ter identificatie is dus wel toestemming nodig.
Voor de publicatie van een foto van het winnende doelpunt is gezien het doel weer geen toestemming nodig. Ook niet van de doelman die de bal door liet.
Foto's gemaakt voor publicitaire doeleinden, bijvoorbeeld om de website op te leuken, vind ik discutabel. Ik zou daar altijd toestemming voor vragen. Dat is ook goed te doen, want er zal altijd sprake zijn van een fotosessie.
Kortom: denk altijd na wat het doel is van de foto’s (en filmpjes). Is het doel journalistiek, dan is geen toestemming nodig. Is het doel om personen te identificeren, dan is wel toestemming nodig.
Niet alleen AVG maar ook gezond verstand
Het artikel van de NOS geeft aan dat niet alleen de AVG een leidraad is om de privacy te garanderen. De filmpjes van de kinderen waren op Youtube gepost door de ouders. Qua AVG dus geen vuiltje aan de lucht. Dit was niet anders geweest als de school of sportvereniging de filmpjes had gepost.
Wat ik hierboven schreef over de journalistieke uitzondering en toestemming, geldt onverkort voor kinderen onder de 16. Alleen kunnen zij zelf geen toestemming geven. Hun ouders of wettelijke vertegenwoordigers zullen dat moeten doen.
De AVG geeft dus veel waarborgen, maar uit het NOS artikel blijkt, helaas, dat gezond verstand de rest moet doen.
Denk daarom altijd na bij het maken, maar zeker ook het publiceren van foto’s en filmpjes. Is het wel verstandig om foto- en filmverslagen van activiteiten op de sportclub, de school, de verenigingen, openbaar op de site te plaatsen? Met relatief weinig middelen kun je bijvoorbeeld een besloten portal maken waar alleen na inloggen de foto’s te zien zijn. Wel zo fijn voor de privacy, ook al mag het openbaar van de AVG!
Dit artikel is ook te vinden in het dossier AVG
