Samenwerken, bijna elke organisatie heeft het erover. Zowel private als publieke organisaties willen samen fraude en andere misstanden aanpakken en effectiever te werk gaan. Daarvoor is het voor opsporingsdiensten vaak nodig en gewenst om gegevens te verstrekken. Maar zodra de term ‘gegevensuitwisseling’ op tafel komt, schrikt men terug; door gebrek aan kennis, ervaring of een strenge privacyadviseur. Hoe zit het nou écht?
In organisaties waar buitengewoon opsporingsambtenaren werken, is veel meer mogelijk dan vaak gedacht wordt. Ook de informatiesystemen die in gebruik zijn, maken niet optimaal gebruik van de mogelijkheden die de wet biedt. Gegevens die boa’s verwerken, vallen niet onder de AVG maar onder de Wet politiegegevens (Wpg). En de Wpg heeft een heel ander verstrekkingenregime dan de AVG. Waar in de AVG een verenigbaar doel centraal staat, geldt voor de Wpg dat als de wetgever heeft beoordeeld dat er sprake is van een zwaarwegend algemeen belang, de boa of algemeen opsporingsambtenaar mag verstrekken.
De Wpg is van toepassing op de politie, de Marechaussee, de Rijksrecherche, de vier Bijzondere Opsporingsdiensten en boa’s. De wet bepaalt in artikel 15 dat er onderling een plicht bestaat om gegevens aan andere opsporingsambtenaren ter beschikking te stellen. De enige voorwaarde is dat deze opsporingsambtenaar deze gegevens nodig heeft voor zijn taak. Dat is niet altijd makkelijk te beoordelen, maar kan op verschillende manieren worden ingevuld. De politie heeft al geruime tijd een landelijke informatievoorziening, waardoor elke ambtenaar politiegegevens in het hele land kan raadplegen. Met de eed of gelofte, met logging en goed leidinggeven, wordt er invulling gegeven aan de toets of een ambtenaar de gegevens nodig heeft voor zijn werk. Een andere manier om invulling te geven aan de plicht tot delen, is door contact met elkaar op te nemen of bijvoorbeeld een briefing bij te wonen.
Bij boa-organisaties zoals waterschappen, omgevingsdiensten, gemeenten en natuurbeheerorganisaties, wil men ook graag samenwerken. Met het Boa Registratie Systeem (BRS) (1) wordt invulling gegeven aan de deelplicht, doordat met autorisaties op vergelijkbare wijze gewerkt wordt als bij de politie. Een boa van Sportvisserij Nederland heeft zo toegang tot de mutaties en processen-verbaal van een boa van een waterschap. En ja, daar is vertrouwen voor nodig: vertrouwen dat het systeem goed beveiligd is, en dat de werkgever van die andere organisaties zijn mensen goed opleidt en aanstuurt. Ook hier gelden instrumenten als logging als middel om hierop toe te zien. Gebruikt een boa een ander registratiesysteem, dan kan er handmatig of op andere wijze voldaan worden aan de deelplicht.
Naast deze plicht tot delen, bevat de Wpg ook mogelijkheden om gegevens te verstrekken aan partners die géén opsporingsambtenaar zijn. Deze zijn uitgewerkt in artikel 16 tot 20. Daar zit bijvoorbeeld de mogelijkheid bij om als boa een proces-verbaal dat is opgemaakt bij een alcoholcontrole, te verstrekken aan de burgemeester zodat hij een Alcoholwet-vergunning kan intrekken. Een ander voorbeeld is het verstrekken aan een benadeelde van een strafbaar feit. Als een rederij een brug heeft beschadigd doordat het schip voer op een plek waar dat niet was toegestaan, kan de boa deze politiegegevens verstrekken aan de eigenaar van de brug. Voor deze verstrekkingsbevoegdheid is het noodzakelijk dat er word voldaan aan de proportionaliteits- en subsidiariteitseis die wordt gesteld door de Wpg. Als het mogelijk is dat de eigenaar de schade vergoed krijgt op een manier die minder inbreuk maakt op de privacy van de rederij, heeft deze manier voorkeur op grond van de Wpg. Vaak kan een benadeelde zich bijvoorbeeld voegen in het strafproces en dan heeft dat de voorkeur.
Samenwerking kan op verschillende manieren plaatsvinden. Hierbij dient in acht te worden genomen of de gegevens onder de Wpg vallen en naar wie de gegevens worden gestuurd. Verstrekking kan op grond van de Wpg kan op de volgende wijzen plaatsvinden.
Vanuit een boa naar een andere boa of politie: hier gaat het om ter beschikking stellen van politiegegevens en geldt artikel 15;
Vanuit een boa naar een ander soort organisatie, dan gaat het om verstrekken. Gebruik de landelijke Verstrekkingenwijzer Wpg voor boa’s (2) als hulpmiddel;
Vanuit een andere organisatie naar een boa of politie, dan geldt de AVG.
Waarom schrikt men nou terug van de term gegevensuitwisseling? Vaak zijn bovenstaande drie punten niet bekend. En er bestaat niet iets als ‘voor wat hoort wat’. Het gaat om verstrekken óf ter beschikking stellen en als een niet-Wpg-partner aan een boa-organisatie wil verstrekken, dan moet de AVG erbij worden gehaald. Spreek dus niet over uitwisselen, maar over verstrekken.
Meer hierover weten, of een training over de Wpg voor boa’s, hun leidinggevenden, privacyadviseurs? Kijk dan hier.
https://www.boaregistratie.nl/public/InfoBRS.aspx
https://www.natuurnetwerk.info/BRSdocumenten/Verstrekkingenwijzer%20Wpg%20voor%20boa%20v1.6.pdf
