De mogelijkheid om als werkgever vroegtijdig -en zónder het te hebben over diagnose of behandeling- in gesprek te gaan met een zieke medewerker om samen te kijken wat deze nog wél kan, is niet meer. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) geeft aan dat de bedrijfsarts een advies moet hebben gegeven -ook bij kort verzuim- alvorens werkgever en werknemer verder kunnen praten. Het Eigen-Regie-Model, dat werkgevers de mogelijkheid gaf om te dealen met de steeds groter wordende (financiële) verantwoordelijkheid t.a.v. ziekteverzuim en re-integratie, is daarmee failliet. De nieuwe Arbowet voorziet erin dat de werknemer juist meer mogelijkheden heeft om invloed uit te oefenen. Zo is daarin de optie voor een 2nd opinion en rechtstreekse (anonieme) toegang tot de bedrijfsarts geregeld, maar ook meer inspraak via preventiemedewerker en OR.
In een utopische wereld zou het mogelijk zijn om op het moment van ziekmelding een bedrijfsarts in te zetten die de werkgever per direct handvatten geeft voor de verzuimbegeleiding en waarmee de privacy van de werknemer is geborgd. FNV ziet dit graag in praktijk gebracht getuige de reactie op het pamflet van VNO-NCW en MKB Nederland door te stellen dat privacy echt moet worden overgelaten aan medisch deskundigen. De interpretatie van onderhavige wetten en regels door de AP, resulterend in de beleidsregels ‘De zieke werknemer’, komt FNV daarin meer dan tegemoet. Dat de realiteit weerbarstiger is komt niet alleen tot uiting doordat de visie van AP conflicteert met de wetgeving die men tracht te interpreteren, zoals de werkgevers in hun pamflet met voorbeelden onderbouwen.
Een ander en zeer praktisch probleem is de beschikbaarheid van de bedrijfsarts. De beleidsregels en de onlangs gewijzigde Arbowet voorzien in een zeer prominente rol voor de bedrijfsarts. Naast beoordelingen bij (kort) verzuim - o.a. in verband met beoordeling (gedeeltelijke) belastbaarheid- zijn er de anonieme spreekuren, second opinion-consulten en bedrijfsbezoeken. Het is uitgesloten dat de sterk vergrijzende bedrijfsartsenpopulatie met nauwelijks aanwas van nieuwe collega’s hieraan tegemoet kan komen.
Dan toch maar weer terug naar Eigen Regie? Het is begrijpelijk dat FNV fel reageert op het pamflet. Er wordt hierin uitgegaan van voorbeeldig werkgeversgedrag. Laten we eerlijk zijn; in het pre-beleidsregeltijdperk waren er ook bedenkelijke voorbeelden van eigen regie voeren door werkgevers. En soms hoor je ze nog steeds. Tenenkrommend ‘hoogtepunt’ is dan dat een werknemer verzuimverlof dient aan te vragen bij de leidinggevende in plaats van zich ziek te melden. Met de consequentie dat die aanvraag ook kan worden afgewezen. En vergeet niet de cowboys onder de verzuimdienstverleners die daar hun dienstverlening op (lieten) aansluiten. Die praktijken moeten we zeker niet meer (terug)willen.
Tot zover de negatieve kanttekeningen. Er is de afgelopen jaren -naast de Eigen-Regie-Model industrie-, een andere ontwikkeling geweest. Een ontwikkeling die de belangen van allen veel meer dient en waarover ook het Nivel zich heeft gebogen en gerapporteerd: Taakdelegatie. Er zijn diverse variaties in taakdelegatie maar ik zal me nu beperken tot de vorm die ik goed ken en die we -om in de model-terminologie te blijven- het DRT-model noemen: Duale Regie met Taakdelegatie. De verzuimcoach als gedelegeerde van de bedrijfsarts is de externe regisseur terwijl de leidinggevende intern regie voert.
De verzuimcoach is geautoriseerd door de bedrijfsarts om medische informatie te vragen waardoor de verzuimbegeleiding zonder tijdverlies kan aanvangen. Deze benadering werkt zo goed omdat er vanuit de vaste verzuimcoach sprake is van zowel een grote betrokkenheid naar de klant-organisatie als volstrekte vertrouwelijkheid naar de (zieke) medewerker. Op deze manier komt de verzuimcoach als externe regisseur - waar nodig na ruggespraak met de bedrijfsarts - snel tot de kern van wat er aan de hand is en kan de werkgever - zodra dat mogelijk is - intern regie voeren. Uiteraard heeft de (zieke) werknemer per definitie het recht op toegang tot de bedrijfsarts.
De verzuimcoach is erin getraind om de privacy van de werknemer voorop te stellen. De bedrijfsarts is en blijft eindverantwoordelijk en niet nakomen van afspraken zoals in de taakdelegatie-overeenkomst vastgelegd betekent einde verhaal. Dit wordt ook uitgedragen in de communicatie met de werkgever. Er is daarin zonder meer ook sprake van een gemeenschappelijk belang. Tenslotte zit er niemand te wachten op negatieve beeldvorming en (interne) imagoschade doordat op een verkeerde manier met persoonsgegevens wordt omgegaan.
Onder de gegeven omstandigheden lijkt taakdelegatie een oplossingsrichting te zijn die het onwerkbare weer werkbaar kan maken. Zelfs als werkgevers zou worden toegestaan om weer het gesprek met de werknemer te voeren zoals eerder mogelijk was heeft taakdelegatie veel te bieden. Immers, als behandeling lang op zich laat wachten is het fijn als de verzuimcoach wachtlijstbemiddeling als optie kan bespreken. Maar ook is de vertaling van beperkingen naar mogelijkheden met wat meer achtergrond een makkelijker opdracht.
Om kort te gaan: Compliance meets Performance.
Dit artikel is ook te vinden in het dossier Privacy op de werkvloer
