Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) mag vaccinatiegegevens van het RIVM opvragen en beschikbaar maken voor wetenschappelijk onderzoek naar oversterfte tijdens de coronapandemie. Dat concludeert de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in reactie op een adviesaanvraag van de Tweede Kamer. De AP plaatst wel kritische kanttekeningen bij de ‘CBS-route’.
‘De conclusie van de AP richting de Tweede Kamer laat zien dat oversterfte-onderzoek gewoon mag binnen de privacywet Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Ook al wordt er hier en daar iets anders beweerd’, zegt AP-vicevoorzitter Monique Verdier.
Om het onderzoek naar oversterfte door te laten gaan, doet het ministerie van VWS een beroep op de Wet CBS. Die wet bepaalt dat het CBS gegevens van bijvoorbeeld het RIVM mag opvragen. De gegevens moeten dan bestemd zijn voor het uitvoeren van statistisch onderzoek, door het CBS.
Heeft het CBS eenmaal statistisch onderzoek gedaan, dan mag het de gegevens voor hergebruik beschikbaar stellen aan wetenschappelijk onderzoekers van buitenaf.
De AP concludeert dat deze route in dit specifieke geval wettig is, maar waarschuwt dat de ‘CBS-route’ geen geitenpaadje mag worden.
Voorkomen moet worden dat statistisch onderzoek door het CBS gaat dienen als gelegenheidsargument om persoonsgegevens te verzamelen voor ander onderzoek. Gezondheidsgegevens zijn zeer privacygevoelig en verdienen een uiterst zorgvuldige behandeling.
Daarom roept de AP het ministerie van VWS op om werk te maken van nieuwe wetgeving, die specifiek gaat over het gebruik van gezondheidsgegevens voor wetenschappelijk onderzoek.
Dergelijke aanvullende, verduidelijkende wetgeving is zonder meer mogelijk op basis van de AVG. Dat heeft de AP overigens al eerder onder de aandacht gebracht bij VWS.
‘De AP juicht een onderzoek naar oversterfte van harte toe’, zegt Verdier. ‘Wat de AP verbaast, is dat de wetgever niet gewoon in een eerder stadium voor duidelijkheid heeft gezorgd. Want de AVG biedt nadrukkelijk de mogelijkheid om het gebruik van gezondheidsgegevens voor wetenschappelijk onderzoek te regelen via aanvullende wetgeving. Die mogelijkheid staat zelfs expliciet genoemd in de AVG.’
‘De AP weet natuurlijk niet waarom de wetgever heeft nagelaten om duidelijkheid te scheppen’, vervolgt Verdier. ‘Inmiddels zegt de wetgever wel met aanvullende wetgeving te willen komen. De AP steunt dit voornemen zeker. Zodat de wetenschappelijke wereld en de zorgsector eindelijk duidelijkheid krijgen.’
