De Autoriteit Persoonsgegevens heeft een waarschuwing afgegeven aan de gemeente Rotterdam. De toezichthouder maakt zich zorgen over de wijze waarop het algoritmes gebruikt om bijstandsfraude op te sporen. Ook de Rekenkamer en vakbond FNV zijn niet te spreken over het opsporingssysteem.
Om fraude met de bijstand op te sporen, gebruikt de gemeente Rotterdam een opsporingssysteem. Het algoritme van dit systeem probeert aan de hand van diverse criteria te voorspellen hoe groot de kans is dat iemand in de bijstand fraudeert. Achtergrondkenmerken als geslacht, huwelijkse status, nationaliteit en beheersing van de Nederlandse taal mogen officieel geen rol spelen bij de selectie, maar dat gebeurde toch in Rotterdam. Daarmee overtreedt de gemeente de discriminatieregels en privacywetgeving.
Maureen van der Pligt van vakbond FNV is bang dat mensen een sterretje achter hun naam krijgen en de toeslagenaffaire zich zal herhalen. Ze is dan ook blij dat de Autoriteit Persoonsgegevens zich met de kwestie bemoeit. “Hopelijk komt er nu definitief een einde aan het gebruik van dit soort onethische profilering”, zegt ze tegenover het AD.
Ook de Rekenkamer sprak zich al eerder uit tegen het gebruik van het opsporingssysteem.
De gemeente Rotterdam besloot afgelopen maand om te stoppen met het omstreden opsporingssysteem. Het algoritme focuste zich te veel op jonge moeders en mensen die de Nederlandse taal niet machtig waren, zonder dat er aanwijzingen waren voor fraude. De gemeente zou op dit moment aan een nieuwe versie van het algoritme werken.
Van der Pligt vraagt zich af of de gemeente Rotterdam niets heeft geleerd van de toeslagenaffaire. “Zolang er op deze manier mensen mogelijk onterecht in een fout rijtje komen te staan moet je er acuut mee stoppen en niet met wat aanpassingen denken gewoon door te kunnen gaan”, aldus de bestuurster.
De vakbond stelt dat de gemeente Rotterdam duizenden mensen gescreend zou hebben met het nieuwe systeem. Hoeveel van hen een sterretje achter hun naam hebben gekregen, is onbekend. Om bijstandsgerechtigden te beschermen tegen het optreden van de gemeente, wil FNV een rechtszaak aanspannen. De vakbond gaat onderzoeken of dat tot de mogelijkheden behoort.
De Autoriteit Persoonsgegevens heeft een brief gestuurd naar de gemeente Rotterdam. Daarin spreekt de toezichthouder haar afkeur uit over de werkwijze van de gemeente en vraagt ze om opheldering. De privacywaakhond wijst erop dat het niet is toegestaan om gegevens over burgers aan elkaar te koppelen om fraude aan het licht te brengen.
De toezichthouder wil van de gemeente weten of en hoeveel mensen ze schadeloos stelt. De gemeente Rotterdam krijgt tot begin september om te reageren op de brief.
