Banken treffen steeds meer maatregelen om fraude met gestolen bankpassen en phishing aan te pakken. Cybercriminelen gaan echter steeds geraffineerder te werk en slagen er steeds beter in om slachtoffers te overtuigen zelf geld naar hun bankrekening over te maken. Zodoende is de totale schade als gevolg van bankhelpdeskfraude in 2021 gestegen naar 47,6 miljoen euro. Dat blijkt uit ramingen van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB).
Helpdeskfraude is een vorm van fraude die steeds vaker voorkomt in Nederland. Daarbij doet een oplichter zich voor als een medewerker van de klantenservice, bijvoorbeeld een financiële instelling. In deze hoedanigheid benadert hij nietsvermoedende slachtoffers met de mededeling dat er zich ‘verdachte activiteiten’ op hun bankrekening hebben voorgedaan. De fraudeur zet de eigenaar onder druk door te zeggen dat er direct actie ondernomen moet worden om zijn geld veilig te stellen.
Door zijn spaargeld tijdelijk over te sluizen naar een ‘kluisrekening’, is zijn geld veilig. In werkelijkheid bestaat zo’n rekening helemaal niet en boekt het slachtoffer zijn zuurverdiende centen over naar de bankrekening van de oplichter. Tegen de tijd dat hij daarachter komt, is het kwaad al geschied.
In de meeste gevallen kon het slachtoffer fluiten naar zijn centen. Soms toonde de bank coulance en vergoedde het de schade van het slachtoffer. Niet alle gedupeerden hadden zoveel geluk en visten achter het net. Het gegeven dat de ene bank hier ruimhartiger mee omsprong dan de ander, leidde tot boze reacties.
Samen met de minister van Financiën maakten banken onderling afspraken met elkaar over een gezamenlijke aanpak. Sinds begin vorig jaar verstrekken banken de NAW-gegevens van oplichters als deze het geld niet binnen afzienbare termijn terugstort op de rekening van de gedupeerde.
Er gelden wel een aantal voorwaarden: zo moet het slachtoffer eerst aangifte doen bij de politie. Vervolgens krijgt de oplichter drie weken de tijd om het geld terug te storten. Doet hij dit niet, dan krijgt het slachtoffer zijn NAW-gegevens om een civiele procedure te starten.
Om het aantal slachtoffers van fraude terug te dringen, hebben banken allerlei maatregelen genomen. En dat had succes, zo zegt de Nederlandse Vereniging van Banken. Het afgelopen jaar lag het aantal slachtoffers door gestolen bankpassen en phishing een stuk lager.
De schade als gevolg van bankhelpdeskfraude steeg echter naar 47,6 miljoen euro. Dat komt omdat cybercriminelen er beter in slaagden om hun slachtoffers aan te sporen geld naar hen over te maken. De totale schade door allerlei vormen van fraude in het betalingsverkeer, steeg van bijna 50 miljoen euro in 2020 naar 62,5 miljoen euro afgelopen jaar.
Aleid van der Zwan, adjunct-directeur van de Nederlandse Vereniging van Banken zegt dat online fraude een enorme emotionele impact heeft op slachtoffers. Hij zegt dat zijn organisatie voortdurend maatregelen neemt om fraude te voorkomen. “Dat werkt goed bij fraudevormen zoals phishing, waarbij criminelen toegang proberen te krijgen tot de bankomgeving van de klant. Maar als klanten worden overgehaald om zelf geld over te maken is het voor de bank moeilijker om fraude te herkennen.”
Om mensen te waarschuwen voor cybercriminelen en internetoplichters, lanceert de Nederlandse Vereniging van Banken later dit jaar een publiekscampagne. “Ook zoeken banken in afwachting van een door de overheid gecoördineerde aanpak de samenwerking met de politie, telecomaanbieders, social media platforms en andere partijen die kunnen helpen bij het voorkomen van deze fraudevormen”, zo legt Van der Zwan uit.
De topman benadrukt dat een bank nooit vraagt om geld over te boeken naar andere rekeningen. Ook niet in noodgevallen. Word je benaderd door iemand die zich voordoet als bankmedewerker, hang dan op, klik weg en bel je bank. Ben je er onverhoopt toch ingetrapt? Doe dan altijd aangifte bij de politie.
Tot slot verwijst Van der Zwan naar de website veiligbankieren.nl. Daar zijn meer tips te vinden hoe men zich tegen bankhelpdeskfraude kan wapenen. Naast alle grote Nederlandse banken leveren ook organisaties als de Autoriteit Consument & Markt (ACM), de Fraudehelpdesk, Betaalvereniging Nederland en de Consumentenbond een bijdrage aan deze site.
