De politie heeft tientallen datasystemen die het niet zo nauw nemen met de bestaande privacyvoorschriften. Door de zwakke beveiliging hebben niet-bevoegde agenten te veel ruimte en vrijheid om dossiers in te zien die niet voor hen zijn bestemd. Het is de hoogste tijd om in actie te komen en deze problemen aan te pakken.
Dat vertelt Rejo Zengers, beleidsadviseur bij Bits of Freedom, in een interview met NRC (1).
Eerder deze week citeerde Trouw uit een interne memo van de politie. Daarin stond dat de politie kampt met een “eindeloze stroom aan informatie”(2). De politie bewaart namelijk privégegevens van iedereen die ooit in aanraking is geweest met de politie. Dan moet je denken aan getuigen, verdachten of mensen die ooit aangifte hebben gedaan. Daarnaast ontvangt de politie automatisch updates als er zich een verandering voordoet bij iemand die in de systemen staat. Het gaat om zaken zoals een huwelijk, scheiding, geboorte of verhuizing.
Ook al zijn deze gegevens niet langer relevant voor een zaak, toch blijven ze beschikbaar in de systemen van de politie. Zelfs als een persoon komt te overlijden worden zijn gegevens niet verwijderd. Op deze manier volgt de politie het reilen en zeilen van 9 miljoen Nederlanders.
In een reactie vertelde een woordvoerder van de politie dat er geen wetten en regels worden overtreden. Wel erkent de politie dat ze mogelijk met minder gegevens haar werk kan doen. Nieuw beleid moet ervoor zorgen dat de politie niet langer mensen mag volgen die ooit contact hebben gehad met de politie. Alleen specifieke groepen of individuele personen ontvangen dan een afnemersindicatie, zoals leden van een motorbende of mensen met een wapenvergunning.
Volgens Rejo Zenger brengt de datahonger van de politie allerlei risico’s met zich mee. Door het schenden van de privacyregels bestaat er een onnodig risico op datalekken. “De politie mag niet meer gegevens verzamelen dan strikt noodzakelijk is voor haar taak. Het feit dat ze zelf aangegeven dat ze gegevens verzamelen die ze niet nodig hebben geeft aan dat ze meer doen dan proportioneel is, daarmee overtreden ze de wet”, aldus de beleidsadviseur bij Bits of Freedom.
In een interview met NRC omschrijft Zenger de politie als een veelpleger. “Uit interne politierapporten blijkt dat veel van deze systemen niet aan de privacyvoorschriften voldoen. Er is niet goed geregeld dat alleen bevoegde agenten bij de gegevens kunnen. Uit integriteitsonderzoeken van de politie zelf blijkt ieder jaar weer dat agenten onbevoegd gegevens hebben opgezocht. Als je alle incidenten en onderzoeken bij elkaar optelt, dan kan je vaststellen dat de politie zelf een veelpleger is. Een die jarenlang en op grote schaal de regels overtreedt die ervoor moeten zorgen dat onze gegevens veilig zijn.”
In het vraaggesprek met het dagblad wijst Zenger erop dat door beveiligingsproblemen niet-bevoegde agenten kunnen rondneuzen in persoonlijke dossiers. Corrupte agenten en mollen krijgen hierdoor te veel speelruimte. Volgens de beleidsadviseur van de burgerrechtenorganisatie zijn er genoeg voorbeelden van agenten die informatie deelden met criminelen.
Verder vreest Zenger dat burgers voortaan wel twee keer nadenken voordat zij aangifte doen bij de politie, omdat ze niet zeker zijn dat hun gegevens veilig zijn. “Als de politie het vertrouwen van de burger verliest, dan is er geen politie meer. Daardoor is dit een goed voorbeeld van de manier waarop meer privacy en meer veiligheid hand in hand kunnen gaan.” (3)
Tot slot benadrukt Zenger dat de politie al meer dan tien jaar de Wet politiegegevens overtreedt en daarmee wegkomt. De meeste fracties in de Tweede Kamer maken daar volgens hem geen probleem van. En de Autoriteit Persoonsgegevens grijpt niet in. Zenger zegt dat het de hoogste tijd is om “zwaardere middelen” in te zetten. Wat hij precies daarmee bedoeld, is onduidelijk.
Een woordvoerder van de politie laat in een reactie weten dat ze niet doof is voor de kritiek en haar best doet om oplossingen door te voeren. “De huidige aandacht voor het automatisch bijwerken van persoonsgegevens komt voort uit een memo waarin de politie zélf signaleert dat dit niet in alle gevallen noodzakelijk is. We zoeken voortdurend naar mogelijke zwaktes en passen politiesystemen daarop aan”, zo zegt hij.
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/07/26/privacy-expert-politie-is-veelpleger-bij-schending-privacy-regels-a4137421
https://www.vpngids.nl/nieuws/politie-bewaart-onnodig-lang-persoonsgegevens/
https://www.vpngids.nl/privacy/
