De Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement hebben een voorlopig akkoord bereikt over de Digital Service Act (DSA). Na een 16-uur durende onderhandelingssessie staat vast dat de wet die techplatforms en zoekmachines vergaand reguleert er gaat komen.
De Europese Commissie publiceerde in 2020 al het definitieve wetsvoorstel voor de DSA, maar zoals de wetgevingsprocedure van de Europese Unie voorschrijft, werd het daarna nog uitgebreid besproken door de Raad en het Parlement.
De DSA verplicht platforms om illegale berichten en desinformatie te verwijderen. Sommige platforms doen dat nu zelf al op basis van hun eigen beleid, maar de DSA regelt de verplichting tot het reguleren van content op Europees niveau (1).
Daarnaast moeten techbedrijven onder de DSA transparanter worden over hun eigen algoritmes en systemen. Platforms en zoekmachines die gebruikers aanbevelingen doen over relevante content, moeten bijvoorbeeld duidelijk maken waarop ze die aanbevelingen baseren (2). Ook mogen techbedrijven niet meer werken met ‘ dark patterns ’: misleidende manieren om mensen online een bepaalde kant op te sturen (1). Verder mogen platforms geen informatie meer verzamelen over de gezondheid, seksuele geaardheid en politieke voorkeur van gebruikers om bijvoorbeeld advertenties op te baseren (3).
Volgens de Raad van de Europese Unie volgt de DSA met deze verplichtingen het principe: ‘wat offline illegaal is, moet online ook illegaal worden.’ (2)
Als techbedrijven de nieuwe regels overtreden, kunnen ze in de toekomst een boete verwachten van maximaal zes procent van hun totale omzet (1). Als ze de DSA meermaals overtreden, kunnen ze zelfs een verbod krijgen om te opereren op de Europese markt.
De Europese Commissie gaat toezicht op de naleving van de DSA regelen en de grote internetdiensten daar zelf voor laten betalen (4). Zij moeten tot 0,1 procent van hun inkomst daarvoor afdragen (5). Daarbij geldt het ‘country of origin ’ principe: platforms vallen onder toezicht van een toezichthouder van het land waar ze oorspronkelijk zijn opgericht (2). In Nederland wordt een speciale afdeling van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) mogelijk toezichthouder voor de DSA (6)
De nieuwe wet gaat gelden voor alle internetdiensten, maar de regels worden het strengst voor de allergrootste platforms en zoekmachines (1). Zij moeten in de toekomst bijvoorbeeld ook elk jaar in kaart gaan brengen hoe groot het risico is dat ze (met via hun beschikbare content) bijdragen aan de verspreiding van illegale content, schending van fundamentele rechten en bedreiging van de publieke veiligheid en fysieke en mentale gezondheid van gebruikers.
De DSA vormt bovendien een tweeluik samen met de Digital Markets Act (DMA), die de grootste internetdiensten als Amazon, Facebook en Google moet reguleren om innovatie, groei en concurrentie op de internetmarkt te stimuleren.
Over de DMA werd al eerder overeenstemming bereikt in de EU. Onlangs stelden privacy-hoogleraren alleen wel nog een brandbrief op waarin ze waarschuwden voor een maas in die wet waarmee internetdiensten gegevensverwerking voor allerlei verschillende doeleinden te eenvoudig kunnen legitimeren (7). Met de akkoorden voor zowel de DSA als de DMA moeten de EU-lidstaten en het Europees Parlement dan ook nog instemmen. De wetten moeten pas vanaf medio 2024 gaan gelden.
Desalniettemin is staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitale zaken Alexandra van Huffelen nu al positief over de ontwikkelingen. Op de site van de Rijksoverheid reageert zij: “Deze wetgeving is een doorbraak in hoe we desinformatie aanpakken. Big Tech-bedrijven moeten nu veel meer doen. Ze moeten bots en nepaccounts weren en samenwerken met onafhankelijke fact -checkers. Algoritmes die desinformatie stimuleren, moeten worden aangepast. Dat is een hele stap vooruit.” (4).
(1) https://www.bnr.nl/podcast/tech-update/10474152/cruciaal-akkoord-over-ons-digitale-welzijn-bereikt-in-brussel
(2) https://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2022/04/23/digital-services-act-council-and-european-parliament-reach-deal-on-a-safer-online-space/
(3) https://nos.nl/artikel/2426164-akkoord-over-strengere-eu-regels-voor-internetbedrijven-als-google-en-meta
(4) https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/04/22/europees-akkoord-over-vernieuwing-basis-digitale-economie
(5) https://www.techzine.nl/nieuws/privacy-compliance/484131/big-tech-gaat-betalen-voor-europese-toezichthouders/
(6) https://tweakers.net/nieuws/195952/eu-stemt-in-met-dsa-die-bedrijven-verplicht-op-te-treden-tegen-nepnieuws.html
(7) https://www.channelweb.nl/artikel/nieuws/security/7343573/5226433/gat-in-digital-markets-act-geeft-big-tech-vrij-spel.html
