De externe grenzen van de Europese Unie zijn een gevoelig gebied waar vaak mensenrechtenschendingen optreden. De recente intensivering van het toezichtapparaat van het EU-agentschap voor externe grenscontrole, Frontex, leidt met name tot zorgen met betrekking tot de rechten op de privacyrechten van migranten uit derde landen. Uit interne documenten van de European Data Protection Supervisor blijkt dat de EU privacywaakhond, niet tevreden is met hoe het agentschap omgaat met deze persoonsgegevens.
Frontex, verwerkt bijzondere persoonsgegevens van instromende migranten zonder een geldige juridische grondslag. Dat meldt de nieuwsorganisatie EUROACTIV op basis van een brief verstuurd door de European Data Protection Supervisor (EDPS) aan Frontex in augustus (1). De brief volgt na twee eerdere adviezen van de EDPS over Frontex' interne voorschriften voor de verwerking van persoonsgegevens. Daarin spraak zich de toezichthouder kritisch over de compatibiliteit van deze voorschriften met het mandaat van Frontex en Europese privacywetgeving.
In de brief verklaart supervisor Wojciech Wiewórowski, dat de nieuwe regels van de organisatie de adviezen van de toezichthouder slechts gedeeltelijk weerspiegelen. Wiewórowski klaagt met name over de vage reikwijdte van de voorschriften met betrekking tot de soorten persoonsgegevens die Frontex mag verwerken en voor welke doeleinden.
Uit onderzoek van de EDPS eerder dit jaar bleek dat de werkwijze van Frontex met betrekking tot persoonsgegevens niet volledig in overeenstemming is met de wet (2). In dat onderzoek uitte de EDPS bezorgdheid over de frequente gegevensuitwisseling tussen Frontex en Europese handhavingsinstanties zoals Europol en Eurojust. Dit gebeurde zonder voorafgaande beoordeling en duidelijke doelstellingen. De EDPS gaf aan dat Frontex geen handhavingsbevoegdheid heeft en daarom geen persoonsgegevens mag verzamelen met als doel informatie over verdachten van internationale strafrechtelijke daden te verkrijgen. Dat is namelijk de bevoegdheid van Europol, Eurojust en andere nationale handhavingsinstanties.
Gevraagd naar de volgende stappen door EURACTIV, verklaarde Frontex zich bereid om de dialoog met de EDPS voort te zetten om te voldoen aan Europese wetgeving. Aan de andere kant heeft de EDPS geen plannen om het agentschap direct voor te brengen bij het Europees Hof van Justitie, mits Frontex voldoende aanpassingen aanbrengt in haar interne procedures met betrekking tot gegevensverwerking.
(1) https://www.euractiv.com/section/data-privacy/news/frontex-is-illegally-processing-migrants-data-eu-watchdog-says/;
(2) https://edps.europa.eu/system/files/2023-05/edps_-_23-05-24_audit_report_frontex_executive_summary_en.pdf.
