De Europese Commissie is begin november samen met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) gestart met drie uitgebreide onderzoeken naar clouddiensten in het kader van de Digital Markets Act (DMA). Voor het eerst bundelen de Commissie en de Nederlandse toezichthouder hun krachten om machtsmisbruik, overstapbelemmeringen en oneerlijke marktpraktijken bij de grote internationale cloudspelers tegen te gaan.
De DMA richt zich op de grootste digitale platforms, de zogenoemde poortwachters, en verplicht deze tot meer openheid en eerlijkheid richting klanten en concurrenten. Het doel is om consumenten en bedrijven beter te beschermen en hun keuzemogelijkheden in de digitale infrastructuur te vergroten. De DMA maakt stevige ingrepen mogelijk, zoals hoge boetes, strengere regels voor het overdragen van data en maatregelen tegen het verplicht combineren of koppelen van diensten. Sinds kort vallen ook de cloudaanbieders Amazon Web Services, Microsoft Azure en Google Cloud hieronder, omdat zij een cruciale rol spelen in de Europese economie en recente wereldwijde storingen grote gevolgen hadden.
Dit onderzoek is bijzonder vanwege zowel de omvang als de werkwijze. Nationale toezichthouders zoals de ACM nemen voor het eerst deel aan een gezamenlijk onderzoeksteam met de Commissie in Brussel. Samen voeren zij drie deelonderzoeken uit: één naar overstapbelemmeringen, één naar interoperabiliteit en toegang tot data, en één naar de effectiviteit van de DMA in de cloudsector. Signalen van mogelijke overtredingen kunnen rechtstreeks bij de ACM worden gemeld. Deze oproep vindt brede steun in zowel Nederland als andere Europese landen.
In heel Europa groeit de aandacht voor privacy, beveiliging en digitale soevereiniteit. Cloudproviders moeten steeds transparanter zijn over hun naleving van privacywetgeving, en veel landen willen hun afhankelijkheid van grote buitenlandse aanbieders verkleinen. Daarom wordt vaker geïnvesteerd in eigen digitale infrastructuur en in samenwerkingen tussen overheid en bedrijfsleven. Europese samenwerking, zoals nu tussen de ACM en de Commissie, is onmisbaar om de macht van grote technologiebedrijven te beperken en een eerlijker markt te creëren.
De uitkomsten van het onderzoek bepalen in belangrijke mate de toekomst van de Europese cloudmarkt. Als Amazon, Microsoft en Google daadwerkelijk als poortwachters onder de DMA worden aangemerkt, krijgen zij te maken met zwaardere verplichtingen en forse sancties bij overtredingen. De Europese Unie wil voorkomen dat een klein aantal cloudaanbieders de digitale infrastructuur van Europa domineert zonder voldoende tegenmacht en controle. Deze boodschap wordt breed gesteund door de ACM en andere nationale toezichthouders.
