De Europese Groenen roepen Commissievoorzitter Ursula von der Leyen op om de handhaving van de Europese digitale regels tegen Amerikaanse techgiganten juist op te voeren, ondanks toenemende politieke druk uit Washington en protesten van Big Tech zelf. Volgens GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout moet de Commissie haar “ijzeren vuist” blijven gebruiken bij de toepassing van de Digital Markets Act (DMA) en de Digital Services Act (DSA), ook als dat de spanningen in de trans-Atlantische handelsrelatie verder aanwakkert.
Politico bericht dat de Groenen het optreden tegen platforms als Apple, Meta en mogelijk ook andere ‘gatekeepers’ expliciet steunen en aanmoedigen om hogere boetes en structurele maatregelen in te zetten waar nodig.
De oproep volgt op nieuwe grote boetes voor Apple en Meta wegens schending van de DMA, waarmee Brussel wil voorkomen dat poortwachters hun marktmacht misbruiken en gebruikers onnodig afhankelijk maken van hun ecosystemen. Apple kreeg onder meer honderden miljoenen euro’s boete wegens het beperken van de vrijheid van appontwikkelaars, terwijl Meta’s “pay or consent”-model voor gepersonaliseerde advertenties volgens de Commissie strijdig is met de DMA. Tegelijk beschuldigt de regering-Trump in Washington de EU ervan digitale regels te gebruiken als de facto handelstarief en zet zij druk om de Europese handhaving te temperen, wat de digitale soevereiniteitsambities van de EU rechtstreeks raakt.
De discussie gaat allang niet meer alleen over concurrentie. Het raakt ook aan democratische controle, privacy en de strategische autonomie van een Europa dat nog altijd sterk leunt op Amerikaanse techinfrastructuur. Analisten waarschuwen dat de EU kwetsbaar blijft zolang zoveel digitale diensten draaien op Amerikaanse servers. Strikte toepassing van de DMA, DSA en GDPR (AVG) is daarom een van de weinige middelen om burgers en markten te beschermen tegen machtsconcentratie en politieke druk.
Tegelijk klinkt binnen de Commissie de roep om “minder regeldruk” en eenvoudiger digitale regelgeving. Critici vrezen dat dit Big Tech juist meer ruimte geeft en dat noodzakelijke structurele ingrepen – zoals het opsplitsen van bepaalde diensten – daardoor worden uitgesteld.
Grote platforms vechten boetes en verplichtingen vrijwel altijd aan bij het Hof van Justitie. Daardoor ontstaan langdurige rechtszaken die de voorspelbaarheid van het Europese digitale regelgevingskader op de proef stellen. De DMA maakt boetes mogelijk tot 10 procent van de wereldwijde omzet, en zelfs tot 20 procent bij herhaling. Ook kunnen structurele maatregelen volgen als gedragsaanpassingen niet werken.
Vanuit privacy- en dataperspectief is belangrijk dat deze maatregelen ingrijpen in de kernmodellen van datagedreven platforms: koppelverkoop, self-preferencing en het afdwingen van datadeling met concurrenten. Daarmee vullen ze de bestaande boetebevoegdheden onder de GDPR wezenlijk aan.
De inzet van de strijd tussen de Groenen, de Commissie, Big Tech en Washington is groot: kan Europa de komende jaren zélf zijn digitale regels blijven bepalen, ondanks handelsdruk en intensieve lobby?
Voor data- en privacyprofessionals betekent dit dat compliance met DMA, DSA en GDPR steeds meer een geïntegreerde aanpak vraagt, waarin mededinging, privacy, cybersecurity en digitale soevereiniteit samenkomen. Handhaving wordt daarmee geen kostenpost meer, maar een structureel onderdeel van het businessmodel.
Zoals Politico beschrijft, profileren de Groenen zich nadrukkelijk als politieke waakhond: Brussel moet Big Tech blijven raken waar het pijn doet – in de portemonnee én in de machtsstructuur van hun platforms – wil de EU geloofwaardig blijven als wereldwijde normsteller voor digitale rechten.
